Σεβασμιώτατε,

Σεβαστοί Πατέρες,

Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί,

Με την χάρη του εν Τριάδι Θεού και ὑπερμεσάσαντες τὴν ἱερὰν τῆς Νηστείας περίοδον, εισερχόμενοι με τον προ ολίγου τελεσθέντα κατανυκτικό Εσπερινό στην πέμπτη εβδομάδα της αγίας και μεγάλης Τεσσαρακοστής, καλούμαστε από τον ιερό Υμνογράφο και τα τροπάρια που ψάλλαμε να διέλθουμε με χαρά και το υπόλοιπο στάδιο ούτως ώστε ἀξιωθῶμεν Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, καὶ τὰ θεία Παθήματα προσκυνῆσαι, προφθᾶσαι, καὶ τὴν φρικτὴν καὶ Ἁγίαν Ἀνάστασιν.          

Γίνεται φανερό από την υμνολογία της Εκκλησίας και τις ακολουθίες της περιόδου ποιος είναι ο στόχος και ο σκοπός της Σαρακοστής και του αγώνα που καλείται να δώσει ο Χριστιανός. Στην αρχαία Εκκλησία η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είχε σκοπό την προετοιμασία των Κατηχουμένων και την βάπτισή τους κατά την ακολουθία του αναστάσιμου Εσπερινού το Μεγάλο Σάββατο. Αλλά και σήμερα που όλοι σχεδόν είμαστε βαπτισμένοι και πιστοί, τον ίδιο ακριβώς σκοπό εξυπηρετεί. Μας προετοιμάζει για την μεγάλη εορτή του Πάσχα, αφού περάσουμε από το στάδιο της επανακατήχησής μας μέσω της προσωπικής μετάνοιας.

Η σημερινή ομιλία κρίθηκε αναγκαίο να κινηθεί σε δύο πλαίσια. Αφενός θα αναφερθούμε στα λειτουργικά στοιχεία της Δ΄ Κυριακής των νηστειών. Πώς προέκυψε η σημερινή ημέρα και υπό ποιες προϋποθέσεις διαμορφώθηκε η σύγχρονη λειτουργική πράξη. Αφετέρου, θα αναφερθούμε στον σημερινό τιμώμενο Άγιο, τον Όσιο Ιωάννη τον Σιναΐτη, και θα σχολιάσουμε μερικά μόνο σημεία από την Κλίμακα, το περίφημο έργο του.

Ως γνωστόν, η περίοδος του τεσσαρακονθημέρου περιλαμβάνει πέντε Κυριακές και έξι εβδομάδες. Αυτό που κάνει ξεχωριστό τις σαράντα αυτές ημέρες, είναι το πένθος που κυριαρχεί και εκδηλώνεται με την αυστηρή νηστεία, την απουσία εορταζομένων Αγίων και φυσικά με την απαγόρευση της τελέσεως της θείας Λειτουργία κατά τις καθημερινές.  Τα Σάββατα και οι Κυριακές όμως προσλαμβάνουν έναν τελείως διαφορετικό χαρακτήρα. Αφενός υπάρχει χαλάρωση της νηστείας και αφετέρου τελείται η θεία Λειτουργία, η οποία αποτελεί από μόνη της αναστάσιμο και το ύψιστο εορταστικό γεγονός. Ιδιαίτερα η ημέρα της Κυριακής, χαρακτηρίζεται ως όαση μέσα στην έρημο της Σαρακοστής και ένα λιμάνι στο μέγα πέλαγος της περιόδου. Ο συνδυασμός αυτών των δύο, πένθους και χαράς, δίνουν την αίσθηση της χαρμολύπης και της προσδοκίας των πιστών για το αίσιο τέλος του αγώνα τους.

Κατά την σημερινή Δ΄ Κυριακή των νηστειών, η Εκκλησία έχει ορίσει να τελείται η μνήμη του Οσίου Πατρός ημών Ιωάννου του Σιναΐτου, συγγραφέως της «Κλίμακος». Όπως ίσως γνωρίζουν οι περισσότεροι, από το Μηναίο του Μαρτίου διαβάζουμε ότι τῇ τριακοστῇ τοῦ αὐτοῦ μηνὸς τελείται η μνήμη του στον ετήσιο σταθερό εορτολογικό κύκλο. Θα αναρωτηθεί κάποιος: για ποιον λόγο υπάρχει μία δεύτερη εορτή του Αγίου και μάλιστα σε συγκεκριμένη Κυριακή της Σαρακοστής κάθε έτους; Ως απάντηση μπορεί να δοθεί η εξής: σύμφωνα με αρχαίους Κανόνες της Εκκλησίας, όπως προαναφέρθηκε, απαγορεύεται η τέλεση θείας Λειτουργίας (δεν θεωρείται ως τέτοια η θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων) και η τέλεση εορτής Αγίου κατά τις καθημερινές της Σαρακοστής. Επιτρέπουν και προτρέπουν βεβαίως οι συγκερκιμένοι Κανόνες την μετάθεση των εορτών των Αγίων κατά τα Σάββατα και τις Κυριακές. Μία τέτοια μετάθεση είναι πιθανόν ότι συμβαίνει και την σημερινή εορτή. Δεν θα ήταν δυνατόν εξάλλου μία τόσο σημαντική πνευματική προσωπικότητα να μην λάβει έναν πιο επίσημο εορτασμό, με σκοπό την ωφέλεια του ποιμνίου. Κάτι τέτοιο δεν ήταν δυνατόν να συμβεί σε ημέρα νηστείας.

Για τον λόγο αυτόν βλέπουμε ότι οι τελευταίες δύο Κυριακές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, η σημερινή και η επόμενη, είναι αφιερωμένες σε δύο ασκητές Αγίους∙ τον Όσιο Ιωάννη τον Σιναΐτη, και την Οσία Μαρία την Αιγυπτία, των οποίων η μνήμη τελείται στις 30 Μαρτίου και  την 1 Απριλίου αντίστοιχα, άρα εμπίπτει πάντοτε εντός της περιόδου της Σαρακοστής. Θα έκανε κανείς λόγο για ένα «μικρό» εορταστικό κύκλο, εντός ενός μεγαλύτερου, αφιερωμένο στην άσκηση και την μετάνοια. Πρόκειται επομένως για θέματα τα οποία ταιριάζουν απόλυτα στο πνεύμα της όλης περιόδου. Η Εκκλησία, θεσπίζοντας κατά τις δύο τελευταίες Κυριακές των νηστειών τις εορτές του Οσίου Ιωάννου (ως προτύπου εγκρατείας) και της Οσίας Μαρίας (ως προτύπου μετανοίας), κρατά σε πνευματική εγρήγορση τους πιστούς, παρουσιάζοντάς τους το προσδοκώμενο και επιθυμητό αποτέλεσμα των αγώνων τους κατά την περίοδο των νηστειών. Θα λέγαμε ότι τους ενθαρρύνει και τους ενισχύει, φέρνοντας στο προσκήνιο Αγίους που κατόρθωσαν να φθάσουν σε ύψη αρετών.

Σημαντική είναι και η πληροφορία που μας παρέχει ο συναξαριστής της ημέρας, απαντώντας στο παραπάνω ερώτημα. Όπως μας πληροφορεί, η μνήμη του Ιωάννου εορτάζεται και κατά την σημερινή Κυριακή, ίσως διότι από την αρχή της Σαρακοστής γινόταν ευρεία χρήση του βιβλίου της Κλίμακος στις ιερές Μονές.

Πρέπει να αναφερθεί ασφαλώς ότι το εορτολογικό περιεχόμενο, όπως και όλη η περίοδος του Τριωδίου, διαμορφώθηκε μέσα από μία μακραίωνη πορεία και εξέλιξη, η οποία καλύπτει πάνω από δεκατρείς αιώνες. Φυσικά υπήρξαν διαφοροποιήσεις και μετατροπές των λειτουργικών στοιχείων, οι οποίες οφείλονται σε διάφορους κάθε φορά παράγοντες. Διακρίνουμε λόγους ιστορικούς, πολιτικούς και λειτουργικούς , στους οποίους εν πολλοίς οφείλεται η σημερινή τελική διαμόρφωση του Τριωδίου γενικά και των Κυριακών ειδικά.

Είναι εμφανές από μία απλή παρατήρηση στην Υμνολογία της ημέρας, ότι εκτός του Οσίου Ιωάννου, γίνεται αναφορά στην παραβολή του Καλού Σαμαρείτου αλλά και του Αμπελώνος. Όπως γίνεται κατανοητό, πρόκειται για την παλαιά θεματολογία της ημέρας, όπου στα Ιεροσόλυμα, διαβάζονταν οι αντίστοιχές περικοπές από το Ευαγγέλιο του Ευαγγελιστού Λουκά και του Ματθαίου. Έτσι εξηγούνται τα Ιδιόμελα που ψάλθηκαν προ ολίγού, με σαφείς υπαινιγμούς στα δύο αυτά καινοδιαθηκικά θέματα. Έχοντας αυτά ως πηγή έμπνευσης, ακούσαμε τον Ποιητή να καλεί όλους εμάς, τους ἐργάτας τοῦ ἀμπελῶνος να απολαύσουμε τον  μισθό που τόσο γενναιόδωρα μας παρέχει ο Κύριος. Ή σε άλλο τροπάριο, παρουσιάσθηκε ο Κύριος ως άλλος Σαμαρείτης, οὐκ ἐκ Σαμαρείας ἀλλ’ έκ τῆς Θεοτόκου, ο οποίος θεραπεύει τον άνθρωπο που περιέπεσε σε λῃσταῖς λογισμοῖς καὶ ἐκλάπη τὸν νοῦν. Αντίστοιχη θεματολογία κυριάρχησε και στον σημερινό Όρθρο, με την παράθεση του Κανόνος και του Δοξαστικού των Αίνων, αλλά και στις ακολουθίες όλης της πέμπτης εβδομάδος των νηστειών που έπεται.

Η μνήμη του συγγραφέως της «Κλίμακος» Οσίου Ιωάννου του Σιναΐτου, κατά την Δ΄ Κυριακή των νηστειών, είναι παντελώς αγνοημένη σε χειρόγραφα Τριώδια παλαιότερα του 13^ου αι., ενώ και η εμφάνισή της σε χειρόγραφα μετά τον 15^ο αι. δεν είναι καθολική, φανερώνοντας με αυτόν τον τρόπο την δυσκολία της καθιερώσεώς της στον κύκλο των Κυριακών της Μ. Τεσσαρακοστής. Η πρώτη αναφορά για την εορτή του Οσίου Ιωάννου γίνεται σε χειρόγραφο του 13^ου αιώνα, ενώ πρόκειται για την τελευταία εορτή του κύκλου των Κυριακών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής που θεσπίστηκε.

Στο σημείο αυτό θα ήταν χρήσιμο να αναφερθούν μερικά βιογραφικά στοιχεία του Αγίου. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα πνευματικά αναστήματα, που έζησε κατά τον 6^ο-7^ο αιώνα. Εικάζεται ότι είχε παρακολουθήσει ανώτατες σπουδές, αφού του αποδόθηκε και ο τίτλος του Σχολαστικού, εισερχόμενος στον μοναχικό βίο στην ηλικία των 16 ετών. Είναι αξιοσημείωτο ότι διεξήλθε και τα τρία στάδια του μοναχικού βίου: κοινοβιακού-ερημητικού-ιδιόρρυθμου. Τόπος ασκήσεώς του καθίσταται η περίφημη Μονή της Αγ. Αικατερίνης του όρους Σινά, στην οποία διετέλεσε και Ηγούμενος, κατόπιν αιτήσεως των Μοναχών. Μάλιστα, οι Μοναχοί της Μονής τον τιμούσαν ως Άγιο ενώ βρισκόταν ακόμα εν ζωή, με αφορμή διάφορα θαύματα που επετέλεσε.

Το έργο για το οποίο έγινε γνωστός φυσικά είναι η περίφημη Κλίμαξ, που είναι τόσο συνδεδεμένο μαζί του ώστε να λάβει και ο ίδιος το αντίστοιχο προσωνύμιο. Πρόκειται για σύγγραμμα που συνέγραψε ο Άγιος κατόπιν αιτήσεως του Ηγουμένου της μονής Ραϊθού, στο οποίο κλήθηκε να καταγράψει ως άλλος Μωυσής, οἰονεὶ πλάκας θεογράφους. Σκοπός της συγγραφής του είναι να μας δείξει την σκάλα εκείνη διά της οποίας θα μπορέσουμε βήμα-βήμα να ανέλθουμε στον ουρανό.

Το έργο διαιρείται σε 30 ενότητες-βαθμίδες, όσα και τα έτη του Ιησού προ της δημόσιας εμφάνισης και διδασκαλίας του, όπως μας πληροφορεί ο ίδιος ο συγγραφέας. Η κάθε ενότητα είναι και μία αρετή που πρέπει να αποκτήσει κανείς, ούτως ώστε να φτάσει στην τελευταία. Αρετές όπως η πίστη, η ταπείνωση, η πραότητα, η υπομονή, η νηστεία, η προσευχή, η αγάπη, είναι μερικές από αυτές που παρουσιάζονται στον αναγνώστη και του δείχνει τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να τις αποκτήσει. Απώτερος σκοπός είναι η βασιλεία των ουρανών και ο δρόμος είναι αυτός που μας δείχνει ο Όσιος Πατήρ της Εκκλησίας.

Παρόλο την φαινομενική αντίληψη ότι το έργο απευθύνεται μόνο σε μοναχούς, ο Όσιος Ιωάννης μας βεβαιώνει για το αντίθετο. Ἑὰν οὔτως ποιήσητε, οὐ μακρὰν ἔσεσθε τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, σημειώνει χαρακτηριστικά.

Η Κλίμαξ χαρακτηρίζεται ως το πλέον εξειδικευμένο από τα πατερικά αναγνώσματα για την Μ. Τεσσαρακοστή, αποτελώντας την τελειότερη σύνθεση της ασκητικής διδασκαλίας. Η σημασία της είναι τόσο μεγάλη, ώστε έγινε το απαραίτητο εγχειρίδιο για κάθε ορθόδοξο μοναχό, σε συνδυασμό πάντοτε με τα αγιογραφικά και υμνογραφικά αναγνώσματα. Δύσκολα μπορεί κάποιος να πολεμήσει στον πνευματικό αγώνα χωρίς την συνδρομή της. Δεν ζητά από τον αρχάριο μόνο να ατενίζει προς την κορυφή της, αλλά του παρέχει τα συγκεκριμένα μέσα για να προχωρήσει μέχρις εκεί, δείχνοντας την συνέργεια Θεού και ανθρώπου.

Αξίζει να τονισθεί ότι το έργο δεν είναι πρωτότυπο. Δεν καταγράφονται σε αυτό προσωπικές απόψεις του Συγγραφέως. Κάτι τέτοιο εξάλλου είναι άγνωστο στην χριστιανική θεολογία. Αντίθετα, ο Συγγραφέας συμπυκνώνει στα κεφάλαιά του όλη την θεολογία της Εκκλησίας περί των αρετών, αρχής γενομένης από την διδασκαλία του Χριστού, την πατερική ερμηνεία αλλά και την παράδοση που φέρει το σώμα της Εκκλησίας, μέσα και από τα προσωπικά βιώματα.

Σημαντικό είναι το γεγονός ότι η Κλίμαξ παρέχει στον Χριστιανό τα κατάλληλα εκείνα εργαλεία, ώστε να διακρίνει τί προέρχεται από τον Θεό, τί από τον διάβολο ή τι οφείλεται στην ανθρώπινη φύση. Γι’ αυτό, η διάκρισις που απαιτείται, είναι η μακροσκελέστερη και σημαντικότερη από τις βαθμίδες και συγκεκριμένα η 26^η. Στην ουσία όμως, σε όλα τα κεφάλαια γίνεται εφαρμογή της αρχής της διακρίσεως στις διάφορες πτυχές της πνευματικής ζωής. Για παράδειγμα η μετά γνώσεως νηστεία προϋποθέτει την αρχή της διακρίσεως στα σωματικά έργα. Είναι η αρετή της διακρίσεως που πιθανόν λείπει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο από τον σύγχρονο Χριστιανό, γι’ αυτό απαιτείται και μεγαλύτερη προσπάθεια για την απόκτησή της.

Από τα πρώτα κεφάλαια της Κλίμακος, γίνεται αναφορά στην μετάνοια. Επιστροφή στον Θεό, ανανέωση του βαπτίσματος, ειρήνευση με τον εαυτό μας και την κτίση ολάκερη, κάθαρση της συνείδησης, θυγατέρα της ελπίδος, απομάκρυνση από τον πόνο και την θλίψη. Αυτοί είναι μερικοί από τους ορισμούς που δίνονται από τον συγγραφέα.

Είναι τόσο σημαντική και κεφαλαιώδους σημασίας η συγκεκριμένη αρετή, με αποτέλεσμα να διαπνέει όλη την περίοδο της Σαρακοστής. Θα μπορούσε ίσως κάποιος να πει ότι πρόκειται για την σημαντικότερη αρετή, άνευ της οποίας δεν μπορεί να εισέλθει κανείς στον Παράδεισο. Ύψιστο παράδειγμα ο ληστής, ο οποίος με μόνο έναν λόγο μετανοίας έγινε ο πρώτος άνθρωπος που εισήλθε στον Παράδεισο. Ο Ιωάννης τοποθετεί στους πρώτους λόγους του το θέμα της μετάνοιας, για να δείξει την σημαντικότητά της και να ενθαρρύνει τον αναγνώστη στην εφαρμογή της. Χωρίς μετάνοια είναι αδύνατον για κάποιον να προχωρήσει στα επόμενα σκαλοπάτια.

Σημαντική παρατήρηση που οφείλουμε να κάνουμε είναι ότι ο Άγιος Ιωάννης θεωρεί την αμαρτία ως αστοχία και απώλεια της σχέσης ανάμεσα σε Θεό και άνθρωπο, η οποία χρήζει θεραπείας και όχι τιμωρίας. Απουσιάζει από την θεολογία μας η δικανική θεώρηση της αμαρτίας και της μετάνοιας. Δεν είναι η μετάνοια επίγνωση προσωπικής ενοχής ούτε η Εκκλησία δικαστήριο και δικαστική μάχη, αλλά πρόκειται για θεραπευτήριο ψυχών. Η μετάνοια δεν θεωρείται ως κάτι που συντελείται άπαξ και διαπαντός, αλλά πρόκειται για μία συνεχή πορεία επιστροφής του ανθρώπου προς τον Θεό-Πατέρα.

Εντύπωση ίσως προκαλεί το γεγονός ότι ο Ιωάννης τοποθετεί την προσευχή προς το τέλος της Κλίμακος, και συγκεκριμένα στο 28^ο κεφάλαιο. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η πνευματική ζωή του Χριστιανού αρχίζει και πορεύεται με την προσευχή, η οποία πρέπει να αποτελεί αδιάλειπτη πράξη κατά την προτροπή του Αποστόλου Παύλου. Ακούσαμε και τον ίδιο Κύριο να αναφέρει στην σημερινή ευαγγελική περικοπή ότι τοῦτο τὸ γένος (των δαιμόνων δηλαδή) ἐν οὐδενὶ δύναται ἐξελθεῖν εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ, καταδεικνύοντας την σημαντικότητα της προσευχής και της νηστείας στον αγώνα των πιστών.

Για να μπορέσουμε όμως να νιώσουμε στο έπακρο την γλυκύτητα, την δύναμη και την αξία της προσευχής, πρέπει κατά τον συγγραφέα της Κλίμακος να έχουμε ανέλθει προηγουμένως όλες τις προηγούμενες βαθμίδες. Με άλλα λόγια, δεν μπορούμε να φθάσουμε στην αρετή της προσευχής, αν πρώτα δεν έχουμε απαγκιστρωθεί από την οργή, την μνησικακία, την φιλαργυρία, την υπερηφάνεια. Τότε με καθαρή καρδιά από τα πάθη θα επέλθει η ένωση του ανθρώπου με τον Θεό.

Πολλά τα παραδείγματα όσων με την σωστή χρήση της προσευχής πέτυχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Κορυφαίο όλων ίσως αυτό του Τελώνου της γνωστής ευαγγελικής περικοπής. Εκεί ο Κύριος μας παρουσιάζει με πολύ απλό τρόπο, το πως πρέπει κάποιος να προσεύχεται. Με απουσία φλυαρίας και πολυλογίας και ταυτόχρονα με αίσθημα ταπεινοφροσύνης.

«Μην χρησιμοποιείς στην προσευχή ψεύτικα σοφά λόγια. Μην προσπαθείτε να λέτε πολλά, όταν μιλάτε στον Θεό. Ένας λόγος που ειπώθηκε από τον Τελώνη προκάλεσε το έλεος του Θεού, ένας λόγος πίστης έσωσε τον ληστή στον Σταυρό.», σχολιάζει και ο Όσιος, ενώ προσθέτει διάφορα άλλα χαρακτηριστικά, όπως της ευχαριστίας, της προθυμίας, της υπομονής και επιμονής που είναι σημαντικό να συνοδεύουν την προσευχή, μέσω των οποίων ο προσευχόμενος θα κατορθώσει να έχει διδάσκαλό του τον ίδιο τον Θεό για το πώς και υπέρ ποιων πρέπει να προσεύχεται.

Στο τέλος αυτής της διαδρομής ο Ιωάννης τοποθετεί μία τριάδα αρετών που επισφραγίζουν την προσπάθεια του αναβάτη. Πρόκειται για την αγάπη, την πίστη και την ελπίδα. Ο Ιωάννης θεωρεί ότι είναι τα συνδετικά στοιχεία που κρατούν ενωμένα όλα τα προηγούμενα. Όταν κάποιος φθάσει σε αυτό το σκαλί, έχει δει τον ίδιο τον Θεό. Όταν μιλάς για την αγάπη είναι σαν να αναφέρεσαι στον Θεό. «Ὁ περὶ ἀγάπης Θεοῦ λέγειν βουλόμενος, περὶ Θεοῦ λέγειν ἐπεχείρησε.  Ἀγάπη ὁ Θεός ἐστιν, καὶ Ἀγάπη ἐστὶν ὁμοίωσις Θεοῦ» σημειώνει χαρακτηριστικά ο Συγγραφέας.

Ακολουθεί φυσικά και σε αυτό το σημείο την θεολογία της Εκκλησίας ο Ιωάννης. «Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί, καὶ ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ, ἐν τῷ Θεῷ μένει καὶ ὁ Θεὸς ἐν αὐτῷ» μας διδάσκει ένας άλλος Ιωάννης, ο Ευαγγελιστής και ηγαπημένος του Χριστού μαθητής. Η ταύτιση Θεού και αγάπης κάνει απαραίτητη την απόκτηση της αρετής αυτής για την θέωση του ανθρώπου.

Ας μην απατώμαστε όμως. «Ὁ ἀγαπῶν τὸν Κύριον, τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ προηγάπησεν. Ἀπόδειξις γὰρ τοῦ προτέρου τὸ δεύτερον.» Για να αποκτήσεις την αγάπη πρέπει πρώτα να αγαπήσεις τον αδελφό σου και τον πλησίον σου ὡς σεαυτόν, αυθόρμητα και ανιδιοτελώς δηλαδή. Είναι ξεκάθαρο αυτό σε όλη την διδασκαλία της Εκκλησίας.  «ὁ μισῶν τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ ἐν τῇ σκοτίᾳ ἐστὶ καὶ ἐν τῇ σκοτίᾳ περιπατεῖ» μας διαβεβαιώνει ο Ευαγγελιστής της αγάπης.

Σεβασμιώτατε, σεβαστοί Πατέρες, αγαπητοί αδελφοί.

Στην Κλίμακα του Ιωάννου, μας φανερώνεται η πορεία που αν ακολουθήσουμε θα φθάσουμε στον ίδιο τον Χριστό. Μπορεί σε όλους μας να φαίνεται δύσβατος και ανηφορικός ο δρόμος, είναι όμως ταυτόχρονα και χαρά και απόλαυση.

Το σημαντικότερο ίσως στοιχείο που πρέπει να κρατήσουμε δεν είναι οι αρετές και ο τρόπος απόκτησής τους. Αλλά, η διαβάθμιση που υπάρχει σε κάθε μία μέχρι την κατάκτηση. Αυτό που ζητά από εμάς ο Κύριος και φανερώνει μέσα από την Κλίμακα ο Ιωάννης, είναι η προσπάθεια που οφείλουμε να κάνουμε. Ας μην απογοητευόμαστε ότι δεν μπορούμε να φθάσουμε στην κορυφή. Ας προσπαθήσουμε βήμα-βήμα και σταδιακά να ανέλθουμε την κάθε αρετή.

Υπάρχει κλιμάκωση στην απόκτηση των αρετών και αυτό είναι που μπορεί να ενθαρρύνει τον καθένα μας.

Δύο παραδείγματα θα βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση.

Αν δεν μπορούμε να κλάψουμε για την ζημιά που παθαίνει η ψυχή κάποιου που μας αδικεί, ας λυπηθούμε τουλάχιστον γι’ αυτόν. Και αν δεν μπορούμε ούτε αυτό να πράξουμε, αλλά μας πνίγει η ταραχή, ας σιωπήσουμε.

Αν δεν μπορούμε να αγαπήσουμε τον εχθρό μας, ας τον ανεχόμαστε. Αν και αυτό υπερβαίνει τις δυνατότητές μας, ας μην τον μισούμε τουλάχιστον.

Τελειώνοντας την αποψινή ομιλία, ας έχουμε πάντοτε κατά νου ότι δεν είμαστε εμείς που αποκτούμε τις αρετές και την αγιότητα. Ο Κύριος μας, με το έλεος και την χάρη του είναι αυτός που παρέχει το δηνάριον σε όλους μας, παρόλο που συνήθως αποδεικνυόμαστε μικρὸν ἐργασάμενοι. Είναι αυτός ο οποίος, «δέχεται τόν ἔσχατον καθάπερ καί τόν πρῶτον˙ ἀναπαύει τόν τῆς ἐνδεκάτης, ὡς τόν ἐργασάμενον ἀπό τῆς πρώτης» σύμφωνα με τον ιερό Χρυσόστομο.

Ευχηθείτε Σεβασμιώτατε να γίνει ο φετινός εορτασμός και η μνήμη του Οσίου Ιωάννου του Σιναΐτου, του και Συγγραφέως της Κλίμακος, αφορμή για όλους μας, ώστε να προσπαθούμε κάθε μέρα όλο και περισσότερο για την απόκτηση των θείων αρετών, μέσω των οποίων θα μπορέσουμε να εισέλθουμε στον ουράνιο νυμφώνα, ὅπου ἦχος καθαρὸς ἑορταζόντων, καὶ βοώντων ἀπαύστως, Κύριε, δόξα σοι.