Τελέσθηκε στην Ιερά Μονή Ρουσσάνου Μετεώρων το τεσσαρακονθήμερο μνημόσυνο της μακαριστής πλέον γερόντισσας Φιλοθέης, η οποία εκοιμήθη εν Κυρίω προ σαράντα ημερών.

Με την πρέπουσα λαμπρότητα εορτάστηκε η μεγάλη Δεσποτική εορτή των Θεοφανείων στην Ιερά Μητρόπολη Σταγών και Μετεώρων, με επίκεντρο τον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Βησσαρίωνος Καλαμπάκας.

 Ο Σεβ. Μητροπολίτης Σταγών και Μετεώρων κ. Θεόκλητος προεξήρχε των ιερών ακολουθιών, και συγκεκριμένα της ακολουθίας του Όρθρου, της Θείας Λειτουργίας και εν συνεχεία του Μεγάλου Αγιασμού.

Ο Σεπτός μας Ποιμενάρχης  στο κήρυγμά του προς το χριστεπώνυμο πλήρωμα της Εκκλησίας, τόνισε την σημασία του Μεγάλου Αγιασμού στην ζωή των ανθρώπων. Όπως χαρακτηριστικά είπε, " ο Αγιασμός δεν είναι απλά ένα σύμβολο, όπως διάφοροι "μοντέρνοι" νεοέλληνες πιστεύουν, αλλά αποτελεί ουσία της χριστιανικής πίστης. Μέσω του Παναγίου Πνεύματος, το νερό, αν και συστατικά παραμένει νερό, εντούτοις γίνεται το φάρμακο για κάθε ασθένεια και ο ολετήρας όλων των Δαιμόνων." Κάλεσε, τέλος, όλους τους Χριστιανούς να αγιάσουν κάθε σημείο του σπιτιού τους, αλλά και ο, τι τους περιβάλλει.

Μετά το πέρας των ακολουθιών, ο κ. Θεόκλητος μετέβη ιδιωτικώς στην γέφυρα της Διάβας, στον Πηνειό ποταμό, όπου, προς αγιασμό των υδάτων, έριξε εντός του ποταμού Μέγα Αγιασμό και έναν μικρό ξύλινο Σταυρό από τα Ιεροσόλυμα.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Ανακοινώνεται ότι, τα γραφεία της Ιεράς Μητροπόλεως Σταγών και Μετεώρων, από 24 Δεκεμβρίου έως 3 Ιανουαρίου, θα παραμείνουν κλειστά.

Εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις θα εξυπηρετούνται την Τετάρτη 30 Δεκεμβρίου, από ώρα 10 π.μ. έως 12 το μεσημέρι. 

Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως

Γιορτάζουν τά πάντα ὁλόγυρα. Γι᾽ αὐτό κι ἐγώ νά γιορτάσω θέλω. Θέλω νά εὐφρανθεῖ ἡ ψυχή μου, νά πανηγυρίσει ἀπό τά καταβάθια μου. Εὐφραίνομαι βέβαια ὄχι κρούοντας τήν κιθάρα ἤ παίζοντας τό ραβδί τῶν σατύρων, οὔτε χρησιμοποιώντας αὐλούς ἤ ἀνάβοντας δάδες. Εὐφραίνομαι βλέποντας ἀντί γιά τά μουσικά ὄργανα τά σπάργανα τοῦ Χριστοῦ. Αὐτά εἶναι ἡ ἐλπίδα μου, αὐτά εἶναι ἡ ζωή μου. Αὐτά φέρνω μαζί μου, καί μέ τήν ἐνίσχυση πού παίρνω, τραγουδῶ μαζί μέ τούς Ἀγγέλους, Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καί μαζί μέ τούς ποιμένες, Καί ἐπί γῆς εἰρήνη ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία.

Σήμερα γεννιέται γιά χάρη μου ἀπό παρθένο Αὐτός πού γεννήθηκε μέ τρόπο ἀπερίγραπτο ἀπ᾽ τόν Πατέρα. Τότε, προαιώνια, γεννήθηκε ἀπό τόν Πατέρα μέ τρόπο πού ταιριάζει στή Θεία φύση, τρόπο πού μόνο ὁ Γεννήτορας γνωρίζει. Σήμερα πάλι ξαναγεννήθηκε μέ ἀταίριαστο στή Θεία φύση τρόπο. Μέ τρόπο πού ἡ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τώρα καλά γνωρίζει. Ἀληθινή κι ἡ οὐράνια γέννησή Του, ἀληθινή κι ἡ ἐπίγεια. Ἀληθινός Θεός ἀπ᾽ τό Θεό γεννήθηκε, κι ἀληθινός ἄνθρωπος ὁ Ἴδιος ἀπ᾽ τήν Παρθένο γεννήθηκε πάλι. Στόν οὐρανό μόνος Υἱός τοῦ Μόνου Θεοῦ, Μονογενή. Στή γῆ μόνος Υἱός ἄγαμης παρθένου ὁ Ἴδιος, πάλι Μονογενής. Γιατί καθώς εἶναι ἀσέβεια νά ὑποθέσουμε τήν ὕπαρξη μητέρας στήν οὐράνια γέννησή Του, ἔτσι εἶναι βλαστήμια νά ὑποθέσουμε τήν ὕπαρξη πατέρα στήν ἐπίγειά Του γέννηση. Ὁ Θεός-Πατέρας Τόν γέννησε χωρίς νά χάσει κάτι ἀπό τήν Θεότητά Του. Ἡ παρθένος Τόν γέννησε χωρίς νά χάσει τήν παρθενία της. Οὔτε πάλι ὁ Θεός ἔχασε τήν Θεϊκή Του ὑπόσταση ὅταν Τόν γέννησε, γιατί Τόν γέννησε ὅπως ἁρμόζει σέ Θεό. Ἀλλά κι οὔτε ἡ παρθένος φθάρηκε. Ὁ τοκετός Του ἦταν γεγονός πνευματικό. Λοιπόν, οὔτε ἡ οὐράνιά Του γέννηση μπορεῖ νά ἐξηγηθεῖ, οὔτε ἡ ἐπίγεια σάρκωσή Του ἐπιδέχεται ἑρμηνεῖες.

Ἐκεῖνο πού ξέρω μέ σιγουριά σήμερα εἶναι ὅτι Τόν γέννησε ἡ Παρθένος. Πιστεύω ὅτι Τόν γέννησε ὁ Πατέρας, προαιώνια. Σχετικά μέ τόν τρόπο τῆς γέννησης ὅμως ἔμαθα νά σιωπῶ. Δέν μοῦ ὑπόδειξαν οἱ παλιοί νά δοκιμάζω λογικές ἑρμηνεῖες. Γιατί ὅταν πρόκειται γιά τό Θεό δέν πρέπει κανείς νά ἀναλύει τά γεγονότα, ἀλλά νά πιστεύει στή δύναμη Αὐτοῦ πού τά πραγματοποιεῖ. Ἀναμφίβολα εἶναι φυσικός νόμος νά γεννᾶ ἡ γυναίκα μόνο ὅταν συνευρεθεῖ μέ ἄντρα. Ὅταν ὅμως μιά παρθένος πού δέν γνώρισε ἄντρα γεννήσει καί μετά τόν τοκετό παραμείνει πάλι παρθένος, αὐτό ξεπερνᾶ τούς φυσικούς νόμους. Ὅ,τι ἔχει σχέση μέ τούς φυσικούς νόμους ἀξίζει νά ἐρευνιέται, ὅ,τι ὅμως τούς ξεπερνᾶ πρέπει νά περιβάλλεται μέ τιμητική σιωπή. Κι αὐτό βέβαια ὄχι ἐπειδή τοῦ πρέπει ἀποσιώπηση, ἀλλ᾽ ἐπειδή ἀξίζει νά μένει μυστήριο καί νά τιμᾶται χωρίς πολυλογίες.

Συγχωρέστε με, σᾶς παρακαλῶ, πού νιώθω ἀδύναμος νά συνεχίσω τό λόγο πέρα ἀπ᾽ τόν πρόλογο. Φοβοῦμαι νά προχωρήσω στήν ἔρευνα τῶν πιό σημαντικῶν. Δέν κατέχω τόν τρόπο. Δέν ξέρω πού νά στρέψω τό λόγο. Τί νά πῶ; γιά ποιό νά μιλήσω; Βλέπω τή μητέρα, ἀντικρύζω τό παιδί, ὅμως τόν τρόπο τῆς γέννησης δέν τόν καταλαβαίνω. Ὅπου ὁ Θεός ἔχει ἄλλη βουλή, ἐκεῖ νικιέται ὁ φυσικός νόμος, νικιέται κι ἡ τάξη τοῦ κόσμου. Δέν γεννήθηκε σύμφωνα μέ τούς νόμους τῆς φύσης. Θαυματούργησε πάνω ἀπό τά ὅρια τῆς φύσης. Ἡ φύση ἀδράνησε. Ἐνήργησε ἡ βούληση τοῦ Δεσπότη. Τί ἀπερίγραπτο δῶρο! Ὁ Μονογενής πού ὑπάρχει προαιώνια, αὐτός πού δέν ἐμπίπτει στίς ἀνθρώπινες αἰσθήσεις, ὁ ἀσύνθετος, ὁ ἀσώματος, περιβλήθηκε τό σῶμα μου. Τό σῶμα πού ὑπόκειται στή φθορά, πού συλλαμβάνεται ἀπό τίς αἰσθήσεις. Γιατί; Γιά νά μπορέσει νά μᾶς διδάξει καθώς θά Τόν βλέπουμε ἀνάμεσά μας κι ἔτσι νά μᾶς ὁδηγήσει σέ ἐκεῖνα πού τά χοϊκά μάτια μας ἀδυνατοῦν νά δοῦνε. Οἱ ἄνθρωποι ἔχουν μεγαλύτερη ἐμπιστοσύνη στά μάτια τους παρά στ᾽ αὐτιά τους κι ἔτσι ἀμφιβάλλουν γιά ὅ,τι δέν βλέπουν. Γι᾽ αὐτό ἀκριβῶς ὁ Θεός ἀνέχθηκε νά παρουσιαστεῖ μέ σῶμα μπρός στά μάτια μας γιά νά διαλύσει τίς ἀμφιβολίες πού εἴχαμε, ἀκούγοντας μόνο τά λόγια Του. Καί γεννιέται ἀπό παρθένο πού ἀγνοεῖ τήν ὑπόθεση καί πού δέν πῆρε ἐνεργό μέρος στό γεγονός, οὔτε συννενοήθηκε γιά τήν πραγματοποίησή του. Ἡ Παρθένος ἦταν ἁπλό ὄργανο τῆς ἀπόρρητης δύναμης τοῦ Θεοῦ. Ἕνα μόνο πράγμα γνώριζε, ἐκεῖνο πού ρώτησε κι ἔμαθε ἀπό τόν Γαβριήλ. Ὅταν δηλαδή ρώτησε, «πῶς ἔσται μοι τοῦτο ἐπεί ἄνδρα οὐ γιγνώσκω» ἐκεῖνος τῆς εἶπε: Αὐτό θέλεις νά μάθεις; «Πνεῦμα Ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπί σέ καί δύναμις Ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι».

Καί πῶς, ἐνῶ ἦταν «μετ᾽ αὐτῆς», σέ λίγο γεννήθηκε «ἐξ αὐτῆς»; Ὅπως ὁ τεχνίτης ὅταν βρεῖ εὔπλαστη ὕλη, κατασκευάζει πιό ὄμορφο τό ἀγγεῖο, ἔτσι καί ὁ Χριστός. Ἐπειδή βρῆκε ἅγιο καί τό σῶμα καί τήν ψυχή τῆς Παρθένου, φιλοτέχνησε ἔμψυχο Ναό δικό Του. Καί ἀφοῦ κεῖ μέσα, μέ τόν τρόπο πού θέλησε, ἔπλασε τόν καινούργιο ἄνθρωπο, καί ἀφοῦ τόν περιβλήθηκε, γεννήθηκε σάν σήμερα, χωρίς καθόλου νά ἀπεχθάνεται τήν κακόμοιρη ἀνθρώπινη πεσμένη φύση. Καί φυσικά δέν θεώρησε προσβλητικό νά περιβληθεῖ τό δικό Του ἔργο. Ἀλλά καί τό δημιούργημά Του ἀπολάμβανε τήν πιό μεγάλη δόξα μέ τό νά γίνει ἔνδυμα τοῦ δημιουργοῦ Του. Ὅπως στήν ἀρχική δημιουργία δέν ἦταν δυνατό νά ὑπάρξει ὁ ἄνθρωπος πρίν πάρει ὁ Θεός στά χέρια Του τόν πηλό, ἔτσι καί τό φθαρμένο ἀνθρώπινο σῶμα δέν ἦταν δυνατό νά ἀνακαινιστεῖ, ἄν δέν γινόταν ἔνδυμα τοῦ δημιουργοῦ Του.

Ἀλλά τί νά πῶ; Γιά ποιό πράγμα νά μιλήσω; Μένω ἔκπληκτος μπροστά στό θαῦμα. Ὁ «Παλαιός τῶν ἡμερῶν» ἔχει γίνει παιδάκι. Ὁ καθισμένος σέ θρόνο ψηλό κι ὑπερυψωμένο τοποθετεῖται σέ φάτνη. Ὁ ἀψηλάφητος κι ἀσύνθετος καί ἀσύμμικτος καί ἀσώματος ἀγκαλιάζεται ἀπό ἀνθρώπινα χέρια. Αὐτός πού ἔσπασε τά δεσμά τῆς ἁμαρτίας τυλίγεται μέ σπάργανα, ἐπειδή αὐτή εἶν᾽ ἡ θέλησή Του. Γιατί θέλει νά μετατρέψει τήν ἀτιμία σέ τιμή, νά ντύσει τήν ἀδοξία μέ δόξα. Νά προβάλει ὡς ἐνάρετο ἦθος ἐκεῖνο πού ἀποτελοῦσε ὑπέρτατη προσβολή. Ἔτσι, λοιπόν, ἀναλαμβάνει τό δικό μου σῶμα γιά νά μπορέσω ἐγώ νά ὑποδεχτῶ τό Λόγο Του. Καί παίρνοντας τή σάρκα μου μοῦ χαρίζει τό Πνεῦμα Του, ὥστε μέ τή δοσοληψία αὐτή νά μοῦ προμηθεύσει τό θησαυρό τῆς ζωῆς. Παίρνει τή σάρκα μου γιά νά μέ ἁγιάσει. Μοῦ δίνει τό Πνεῦμα Του γιά νά μέ ἀπελευθερώσει.

Ἀλλά τί νά πῶ; Γιά ποιό πράγμα νά μιλήσω; «Ἰδού ἡ Παρθένος ἐν γαστρί ἕξει.» Καί ποιόν γέννησε; Ποιόν; Τόν κυρίαρχο τῆς φύσης. Ἡ φύση τό διακηρύττει. Τόν γέννησε ὅπως Ἐκεῖνος θέλησε νά γεννηθεῖ. Ὁ τρόπος τῆς γέννησης δέν ἦταν ὁ συνηθισμένος φυσικός τρόπος, ἀλλά Ἐκεῖνος, ὡς κυρίαρχος τῆς φύσης, ὅρισε ἕναν ἀλλιώτικο τρόπο. Νά δείξει ἤθελε πώς ἀκόμα κι ὅταν γίνεται ἄνθρωπος δέν γεννιέται ὅπως οἱ ἄνθρωποι, ἀλλά καθώς ἁρμόζει στό Θεό. Λοιπόν, προῆλθε ἀπό τήν Παρθένο πού ὑπερνίκησε τούς φυσικούς νόμους, πού ξεπέρασε τήν ἀναγκαιότητα τοῦ γάμου. Ὁ ὑπέρτατος ἀρχηγός τῆς ἁγιοσύνης ἔπρεπε νά ᾽ρθει στόν κόσμο μονάχα μέσα ἀπό καθαρό κι ἅγιο τοκετό. Γιατί Αὐτός εἶναι πού τότε ἀπό ἄσπιλο χῶμα ἔπλασε τόν Ἀδάμ κι ἀπό τόν Ἀδάμ χωρίς συμμετοχή γυναίκας, δημιούργησε γυναίκα. Ὅπως, λοιπόν, ὁ Ἀδάμ χωρίς τήν συμμετοχή γυναίκας παρήγαγε γυναίκα, ἔτσι καί σάν σήμερα ἡ Παρθένος, χωρίς τήν συμμετοχή ἄντρα γέννησε ἄντρα. «Γιατί εἶναι ἄνθρωπος», λέει, «καί ποιός θά τόν ἀναγνωρίσει»; Ἐπειδή, λοιπόν, τό γυναικεῖο γένος εἶχε ὑποχρέωση πρός τήν ἀνθρωπότητα, μιά καί ἀπό τόν Ἀδάμ δημιουργήθηκε ἡ γυναίκα χωρίς συνδρομή γυναίκας, γι᾽ αὐτό ἀκριβῶς σάν σήμερα γέννησε ἡ Παρθένος χωρίς τή συνδρομή ἄντρα, γιά νά ξοφληθεῖ τό χρέος τῆς Εὔας πρός τούς ἄντρες.

Προκειμένου, δηλαδή, νά μήν ὑπερηφανευθεῖ ὅτι μόνος του δημιούργησε τή γυναίκα ὁ Ἀδάμ, γι᾽ αὐτό ἀκριβῶς ἡ Παρθένος γέννησε ἄντρα χωρίς νά νυμφευθεῖ, γιά νά φανεῖ, μέ τήν ἀναλογία αὐτή τοῦ θαύματος ἡ φυσική ἰσοτιμία τῶν δύο φύλων. Ὅπως, μάλιστα, ὅταν πῆρε ὁ Θεός τήν πλευρά τοῦ Ἀδάμ γιά νά πλάσει τήν Εὔα, δέν τόν ἄφησε λειψό, ἔτσι καί ὅταν ἔπλασε τόν ἔμψυχο ναό Του ἀπ᾽ τήν Παρθένο, δέν κατάργησε τήν παρθενία Της. Ἀκέραιος ἔμεινε ὁ Ἀδάμ καί μετά τήν ἀφαίρεση τῆς πλευρᾶς του. Ἄφθαρτη ἔμεινε κι ἡ Παρθένος μετά τόν τοκετό.

Ὁ Θεός δέν δημιούργησε ναό Του ἀπό κάποια ἄλλη ὕλη, οὔτε ἔπλασε ἕνα ἀλλοιώτικο σῶμα γιά νά περιβληθεῖ, μήπως θεωρηθεῖ ὅτι προσβάλλει τό ὑλικό ἀπό τό ὁποῖο ἦταν πλασμένος ὁ Ἀδάμ. Κι ἐπειδή ὁ ἄνθρωπος ἐξαπατημένος ἀπό τό διάβολο ἔγινε ὄργανό του, γι᾽ αὐτό ἀκριβῶς κι ὁ Θεός περιμάζεψε αὐτό τόν ξεπεσμένο ἔμψυχο ναό. Ἔτσι ὥστε νά βοηθηθεῖ ὁ ἄνθρωπος κοινωνόντας μέ τό δημιουργό Του καί νά μπορέσει νά ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τή συντροφιά τοῦ διαβόλου. Ὅμως καί ὅταν γίνεται ἄνθρωπος δέν γεννιέται ὡς κοινός ἄνθρωπος, ἀλλά γεννιέται ὡς Θεός. Γιατί ἄν προερχόταν ἀπό ἕνα συνηθισμένο γάμο, ὅπως λόγου χάρη ἐγώ, οἱ περισσότεροι δέν θά πίστευαν πώς εἶναι Θεός. Τώρα ὅμως, γι᾽ αὐτό ἀκριβῶς γεννιέται ἀπό Παρθένο. Γι᾽ αὐτό κατά τήν γέννησή Του διατηρεῖ τή μήτρα της ἀναλλοίωτη καί διαφυλάττει τήν παρθενία της ἄφθαρτη. Νά μέ ἀναγκάσει ἔτσι θέλει ὁ ἀσυνήθιστος τρόπος τῆς γέννησης, νά παραδεχτῶ πέρα γιά πέρα τήν τέλεια θεότητά Του.

Λοιπόν κι ἄν κάποιος εἰδωλολάτρης, κι ἄν κάποιος Ἑβραῖος μέ ρωτᾶ πῶς γίνεται ὁ Χριστός ἄν καί Θεός ὡς πρός τήν φύση Του, νά ἔχει πάρει σάρκα ἀνθρώπου, θά τοῦ ἀπαντήσω μ᾽ αὐτόν τόν τρόπο. Θά τοῦ παρουσιάσω ὡς ἀπόδειξη τοῦ ἰσχυρισμοῦ μου τήν ἄσπιλη σφραγίδα τῆς παρθενίας. Δέν μπορεῖ παρά νά ᾽ναι Θεός Αὐτός πού νικᾶ τή φυσική τάξη. Δέν μπορεῖ παρά νά ᾽ναι ὁ πλάστης τῆς μήτρας κι ὁ δημιουργός τῆς παρθενίας Αὐτός πού γεννήθηκε μέ τρόπο ἀμόλυντο καί οἰκοδόμησε γιά τόν ἑαυτό Του ναό, ἄγνωστο πῶς, ἀλλά πάντως μέ τόν τρόπο πού Ἐκεῖνος θέλησε…

Και μετά την πτώση το χάος. Έτσι έδειξε να συμβαίνει στην ανθρωπότητα. Η ανθρώπινη ελευθερία κινήθηκε προς το μη αγαθό, η ανθρώπινη προαίρεση νόσησε, το κακό εισήλθε και μαζί συμπαρέσυρε τη φθορά, τον θάνατο, την αδικία. Η καταδίκη έδειχνε να κερδίζει έδαφος και συνήθισε να αποτελεί μία ακόμη φύση του ανθρωπίνου προσώπου.

Ο Θεός όμως δεν άφησε τον άνθρωπο. Το λέει με πολύ όμορφο τρόπο η ευχή της Αναφοράς του Μ. Βασιλείου, ‘’ἀλλ' ἐπεσκέψω πολυτρόπως, διὰ σπλάγχνα ἐλέους σου’’. Ο Θεός δεν άφησε τον κόσμο στη δίνη της καταστροφής. Επισκέφθηκε το πλάσμα Του. Με πολλούς τρόπους. Είναι οι τρόποι επίσκεψης του Θεού στην ιστορία, στην κτίση, στον άνθρωπο. Βέβαια, ήταν δύσκολο να κινηθεί ο άνθρωπος προς τον Θεό. Και ο Θεός έπραξε ‘’αναξιοπρεπώς’’. Κινήθηκε προς τον άνθρωπο. Βγήκε από την βεβαιότητα Του, χωρίς να απωλέσει κάτι. Δεν έπαψε να είναι λιγότερο Θεός.

Θα αναρωτηθεί κάποιος εάν υπήρχε άλλος τρόπος να σωθεί ο άνθρωπος. Φυσικά και υπήρχε. Θεός δεν είναι; Γιατί να ντυθεί κάτι που δεν Του ανήκει; Η σωματικότητα δεν υπήρξε σύμμαχος της ψυχής στην αρχαιοελληνική αντίληψη και ιδίως στον πλατωνισμό και νεοπλατωνισμό. Ο άγιος Βασίλειος Σελευκείας σημειώνει πως ο Θεός σαρκώθηκε γιατί ήθελε την ανθρώπινη φύση που νικήθηκε από την αμαρτία να την καταστήσει με τη σάρκωση Του νικήτρια της αμαρτίας και αφού κατακρίνει την αμαρτία στην δική Του σάρκα, να επεκτείνει την δικαίωση αυτή σ’  όλους τους ανθρώπους. Ο Θεός έγινε σύμμορφος με τον άνθρωπο. Αυτό τον όρο χρησιμοποιούν οι Πατέρες. Δεν είναι τυχαίος όρος. Είναι κάτι παραπάνω από μία οικείωση. Είναι ένδυση της ανθρώπινης σωματικότητας χωρίς όμως την αμαρτία.

Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης σημειώνει σχετικά πως με το να κρυφτεί το θείο μέσα στο προσκάλυμμα της δικής μα φύσεως, κατοίκησε η ζωή μαζί με τον θάνατο και μέσα στο σκότος φανερώθηκε το φως για να εξαφανιστεί με το φως και με τη ζωή το αντίθετο τους. Δεν υπάρχει μία φαινομενική σάρκωση, ούτε ο Θεός φαίνεται κάπως. Η σάρκωση του Θεού αποτελεί την κατεξοχήν φιλανθρωπία ενός άπειρου, άφραστου, ακατάληπτου Θεού. Εδώ χρειάζεται μία επισήμανση. Η δυτική θεολογία διά στόματος Άνσελμου είδε την ενσάρκωση ως τιμωρία του Υιού του Θεού στη θέση του ανθρώπου, αφού με την αποστασία προσβλήθηκε ο Θεός. Στον αντίποδα ο άγιος Γρηγόριος Θεολόγος: ‘’Για να αγιασθεί ο άνθρωπος διά του ανθρωπίνου του Θεού’’.

Ο Θεός δεν παρακολουθεί την ιστορία αμέτοχος. Ποτέ όμως δεν παραβιάζει την  ανθρώπινη ελευθερία. Εξάλλου, όπως σημειώνουν οι Πατέρες, εάν καταργηθεί το αυτεξούσιο, τότε ο άνθρωπος παύει να είναι εικόνα Θεού. Το γεγονός αυτό δεν σημαίνει πως ο Θεός δεν αγαπάει τον άνθρωπο. Του δίνει την ευκαιρία να γιατρέψει τη σωματικότητά του, τη σκέψη του, τους λογισμούς του, την ελευθερία του, την προαίρεση του, όλα όσα νόσησαν. Γι’ αυτό ντύθηκε τον όλο άνθρωπο. Ο ‘’αναξιοπρεπής’’ Θεός δεν θέλει να καταστεί αταπείνωτος. Αυτό το επιδιώκουν οι άνθρωποι και οι θεοί που δημιούργησαν στο διάβα της ιστορίας. Ο Θεός ταπεινώνεται. Κοινωνεί με τον άνθρωπο. Σπάζει το νεοπλατωνικό χάσμα και γίνεται άνθρωπος. Τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, όπως δογμάτισαν οι Πατέρες στην Δ’ Οικουμενική Σύνοδο (451 μ.Χ.).

Αν ο άνθρωπος καθίσει και σκεφτεί το γεγονός της σάρκωσης του Θεού, θα βρεθεί προ πολλών εκπλήξεων. Πώς ένας Θεός τον Οποίο ποτέ δεν είδε κανένας, δέχεται να σηκώσει τις ευθύνες του ανθρώπου στους ώμους Του; Πώς ένας Θεός με άκτιστη την ουσία, δέχεται να ντυθεί το κτιστό; Πώς ένας Θεός εξακολουθεί να συγχωρεί τις αποστασίες του αμετανόητου ανθρώπου; Πώς ένας Θεός δέχεται να γεννηθεί στην μήτρα μιας γυναικός; Πώς δεν χάνει την αξιοπρέπεια Του; Τελικά, η σάρκωση ως ύψιστη φιλανθρωπία βρίσκεται πάνω απ’ όλα αυτά…

Πρεσβύτερος Ηρακλής Φίλιος (Βαλκανιολόγος, Θεολόγος)

Εφημέριος Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου Διάβας (Ι.Μ. Σταγών & Μετεώρων)

Ἐπιστολιμαῖος ἐ­ξό­δι­ος χαι­ρε­τι­σμὸς

τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Στεφάνου Ἁγίων Μετεώρων

εἰς τὴν ὁ­σι­ω­τά­την ἐν μο­να­ζού­σαις Φιλοθέην Κοσβύρα,

Κα­θη­γου­μέ­νην τῆς Ἱ­ε­ρᾶς Μο­νῆς Ἁγίας Βαρβάρας Ρουσάνου

Ἁγίων Μετεώρων.

Τελειωθείσης ἐν Κυρίῳ τῇ 9ῃ Δεκεμβρίου σω­τη­ρί­ου ἔ­τους 2020.

Φιλτάτη Φιλοθέη ἐκ γῆς ἀπέπτη,

λιποῦσα τοῖς τέκνοις διάγραμμα βίου.

Τῇ δ’ ἐνάτῃ προμήτωρ Ἄννα ἀμμᾶν παρέλαβεν.

Συμ­με­τέ­χου­σαι εἰς τὴν ὀ­δύ­νην τῶν Ἀ­δελ­φῶν τῆς Ἱ­ε­ρᾶς Μο­νῆς Ἁ­γί­ας Βαρ­βά­ρας Ρου­σά­νου, διὰ τὴν πρὸς Κύ­ριον ἐκ­δη­μί­αν τῆς ὁ­σι­ω­τά­της καὶ σε­μνο­πρε­πε­στά­της Γε­ρον­τίσ­σης Φι­λο­θέ­ης, ἐ­πα­να­λαμ­βά­νο­μεν τὰ λό­για τοῦ ἁ­γί­ου Θε­ο­δώ­ρου τοῦ Στου­δί­του πρὸς τὴν σύγ­χρο­νόν του ἡ­γου­μέ­νην Εὐ­φρο­σύ­νην: «Ὤ, πῶς ἀ­πέ­πτη ἀφ᾿ ἡ­μῶν ἡ κα­λὴ ἀμ­μάς, ἡ χρι­στο­φό­ρος γυ­νή, τὸ κει­μή­λιον τῆς σω­φρο­σύ­νης, τὸ κε­χα­ρι­τω­μέ­νον πρό­σω­πον, τὸ τῆς εὐ­λα­βεί­ας τέ­με­νος .­.. ὁ ἡ­γι­α­σμέ­νος να­ός, ὁ ἐ­λαι­ὼν τῆς συμ­πα­θεί­ας, ὁ οἰ­κτιρ­μὸς τῆς ἐ­πι­δό­σε­ως, ὁ ἄ­φθο­νος ὀ­φθαλ­μός, ἡ ἀ­βά­σκα­νος καρ­δί­α, ἡ καὶ πρὸ θα­νά­του ἔκ­δη­μος τῶν τῇ­δε διὰ τὸν πο­θού­με­νον Νυμ­φί­ον Χρι­στὸν καὶ διὰ τὴν ἐ­κεῖ­σε ἄ­λυ­πον ζω­ήν».

Ἡ ἀ­εί­μνη­στος Γε­ρόν­τισ­σα Φι­λο­θέ­η, εὐ­κλε­ὲς τέ­κνον λευ­ϊ­τι­κῆς οἰ­κο­γε­νεί­ας ἐκ τῆς Ἀ­γναν­τιᾶς Κα­λαμ­πά­κας, παι­δι­ό­θεν παρ­θε­νεύ­ου­σα, μὲ ζῆ­λον διὰ τὴν ἔν­θε­ον μο­να­στι­κὴν πο­λι­τεί­αν, ἐ­τί­μη­σε τὸ μο­να­χι­κόν σχῆ­μα, ἀ­σκη­θεῖ­σα πρῶ­τον ὡς ὑ­πο­δειγ­μα­τι­κὴ ὑ­πο­τα­κτι­κὴ εἰς τὴν Ἱ­ε­ρὰν Μο­νὴν Κοι­μή­σε­ως τῆς Θε­ο­τό­κου Στα­γιά­δων, ὑ­πὸ τὴν κα­θο­δή­γη­σιν τῆς ἀ­ει­μνή­στου Γε­ρον­τίσ­σης Θε­ο­νύμ­φης (†2013), κα­τὰ τὰ ἔ­τη 1970-1988.

Τό ἔ­τος 1988, μὲ τὴν σο­φὴν πρό­νοι­αν καὶ ἐ­πι­λο­γὴν τοῦ πρό­τρι­τα κοι­μη­θέν­τος ἀ­οι­δί­μου μη­τρο­πο­λί­του Τρίκ­κης καὶ Στα­γῶν κυ­ροῦ Ἀ­λε­ξί­ου, τοῦ καὶ πνευ­μα­τι­κοῦ των πα­τρός, ἐγ­κα­τε­στά­θη μὲ πλειά­δα μο­να­ζου­σῶν εἰς τὴν ἐ­ρει­πω­μέ­νην τό­τε μο­νὴν τῆς Ἁ­γί­ας Βαρ­βά­ρας Ρου­σά­νου, τὴν ὁ­ποί­αν κυ­ρι­ο­λε­κτι­κῶς ὡς Κτι­τό­ρισ­σα ἀ­νε­στή­λω­σεν, ἐ­πε­ξέ­τει­νε καὶ ἐ­κάλ­λυ­νε, με­τα­τρέ­πον­τας αὐ­τὴν εἰς μί­αν κυ­ψέ­λην πνευ­μα­τι­κῆς ἐρ­γα­σί­ας καὶ προ­σφο­ρᾶς.

Ἡ ἐμ­πνευ­σμέ­νη προ­σω­πι­κό­τη­τά της μὲ τὸ εἰ­ρη­νι­κό της βλέμ­μα, τὸ σε­μνο­πρε­πὲς πα­ρά­στη­μα, τὴν ὁ­λό­καρ­δον φι­λο­ξε­νί­αν της καὶ μὲ τὰς σο­φὰς συμ­βου­λάς της, ἐ­νέ­πνε­ε τὴν συ­νο­δί­αν της, ἡ ὁ­ποί­α δια­ρκῶς ηὔ­ξα­νε, καὶ ἀνέπαυε τὸν κά­θε ἐ­πι­σκέ­πτην τῆς ἱ­ε­ρᾶς Μάν­δρας της.

Παν­θο­μο­λο­γου­μέ­νως ὑ­πῆρ­ξε ὑ­πό­δειγ­μα μο­να­χῆς μὲ ἀ­νύ­στα­κτον κα­θη­με­ρι­νὴν λα­τρεί­αν, ἐρ­γα­τι­κό­τη­τα ὑ­πὲρ δύ­να­μιν, ἐγ­κάρ­διον ψαλ­τι­κήν, συμ­πά­θειαν καρ­δί­ας, ἀλ­λὰ καὶ αὐ­στη­ρὰν τή­ρη­σιν τῆς πα­ρα­δε­δο­μέ­νης μο­να­χι­κῆς τά­ξε­ως.

Ἰ­σχύ­ουν καὶ δι᾿ αὐ­τὴν τὰ λό­για τοῦ ἱ­ε­ροῦ Θε­ο­δώ­ρου τοῦ Στου­δί­του:

«Τίς σε ἰ­δὼν οὐκ ἠ­γά­πη­κε; Τίς δὲ συν­τυ­χὼν οὐ γε­γλύ­κα­ται; Ὦ Μῆ­τερ Φι­λο­θέ­η, ὡς κα­λός σου ὁ δρό­μος! Ὡς ὅ­σιόν σου τὸ μνη­μό­συ­νον!  μα­κά­ριον τὸ ὑ­πό­μνη­μά σου! Εὐ­φραί­νου εἰς τὴν χα­ρὰν τοῦ Κυ­ρί­ου σου».

Οἱ ἀ­να­στη­λώ­σεις τοῦ ὅ­λου κτι­ρια­κοῦ συγ­κρο­τή­μα­τος, ἡ ἵ­δρυ­σις καὶ ἱ­στό­ρη­σις τῶν πα­ρεκ­κλη­σί­ων τοῦ Γε­νε­σί­ου τῆς Θε­ο­τό­κου καὶ τῆς Ἁ­γί­ας Βαρ­βά­ρας, ὁ πύρ­γος μὲ τὰς νέ­ας πτέ­ρυ­γας τῶν κελ­λί­ων καὶ τῶν ἐρ­γα­στη­ρί­ων, καὶ ἡ ὅ­λη εὐ­πρέ­πεια τοῦ πε­ρι­βάλ­λον­τος χώ­ρου, κα­θὼς καὶ ἡ δη­μι­ουρ­γί­α δύ­ο εὐ­πρε­πῶν με­το­χί­ων καὶ ἀ­γρο­κτη­μά­των, ὑ­πῆρ­ξαν ση­μαν­τι­κό­τα­τα ἔρ­γα τῆς εὐ­κλε­οῦς τρι­αν­τα­δι­ά­χρο­νης ἡ­γου­με­νί­ας της.

Πα­ρὰ τὰ ἐ­στε­νω­μέ­να οἰ­κο­νο­μι­κὰ τῆς ἀ­να­στη­λού­με­νης ἱ­ε­ρᾶς μάν­δρας της, ἐ­βο­ή­θει ἀ­φει­δῶς καὶ ἀ­θο­ρύ­βως πλῆ­θος λα­ϊ­κῶν καὶ νε­ο­συ­στά­των μο­να­στη­ρί­ων, καὶ αἱ εὐ­χαὶ ὅ­λων αὐ­τῶν τὴν συ­νο­δεύ­ουν σή­με­ρον εἰς τὸ ὑ­πε­ρου­ρά­νιον πέ­ταγ­μα τῆς ψυ­χῆς της, ἔν­θα τὴν ἀ­να­μέ­νουν μὲ ἀ­νημ­μέ­νας λαμ­πά­δας αἱ προ­κοι­μη­θεῖ­σαι ὑ­πο­τα­κτι­καί της Βε­ρο­νί­κη καὶ Εἰ­ρη­ναί­α.

Προ­ει­σό­διον προ­σκλη­τή­ριον διὰ τὰ ἄ­νω σκη­νώ­μα­τα ἐ­δέ­χθη πανευ­φρο­σύ­νως πρὸ ἑ­νὸς σχε­δὸν ἔ­τους τὴν με­γα­λο­πρε­πε­στά­την καὶ ἀρ­γυ­ρο­κό­σμη­τον Βα­το­πε­δι­νὴν Πα­να­γί­αν, διὰ νὰ εἶ­ναι πλέ­ον ἡ ἀ­κα­τα­μά­χη­τος Πα­ρα­μυ­θί­α εἰς τὴν ἀ­πορ­φα­νι­σμέ­νην Ἀ­δελ­φό­τη­τα.

Δὲν ὀρ­φά­νε­ψαν μό­νον οἱ θε­ό­λε­κτες ψυ­χὲς τῆς συ­νο­δί­ας της, ἀλ­λὰ καὶ ὁ ἁ­γι­ο­με­τε­ω­ρί­τι­κος καὶ ὁ ἁ­παν­τα­χοῦ τῆς Ἑλ­λά­δος ὀρ­θό­δο­ξος μο­να­χι­σμός!

Πο­λυ­σέ­βα­στη καὶ ἀ­λη­σμό­νη­τη Γε­ρόν­τισ­σα Φι­λο­θέ­η,

εἰ­σε­θλοῦ­σα εἰς τὸν οὐ­ρά­νιον πλέ­ον πο­θη­τὸν Νυμ­φῶ­να,

προ­σκύ­νη­σον καὶ δι’ ἡ­μᾶς τὴν Πα­να­γί­αν Τριά­δα,

με­τά­νι­σον εἰς τὴν Οὐ­ρά­νιον Προ­ε­στῶ­σαν, τὸ Τεῖ­χος τῶν Παρ­θέ­νων,

δε­ή­θη­τι εἰς τὴν Ἁ­γί­αν Βαρ­βά­ραν ὑ­πὲρ τῆς λί­αν ὀ­δυ­νω­μέ­νης καὶ θλι­βο­μέ­νης πα­τρί­δος ἡ­μῶν καὶ τοῦ πλή­θους τῶν ἀ­σθε­νῶν, ἵ­να κο­πά­σῃ ὁ Κύ­ριος τὴν μά­στι­γα τῆς λοι­μι­κῆς καὶ θα­να­τη­φό­ρου νό­σου, πα­ρέ­χων εἰ­λι­κρι­νῆ καὶ βα­θεῖ­αν με­τά­νοι­αν εἰς τὸν πο­νε­μέ­νον ἑλληνικὸν λα­ὸν καὶ φω­τι­σμὸν εἰς τοὺς ἰατροὺς καὶ τοὺς ἄρ­χον­τας, δι­α­λύ­ων τὰς θανατηφόρους πλεκτάνας τοῦ εἰσρεύσαντος ἰοῦ.

Μὲ τὰς εὐ­χὰς τοῦ Σε­βα­σμι­ω­τά­του ποι­με­νά­χου ἡ­μῶν κ. κ. Θε­ο­κλή­του, ὁ ὁ­ποῖ­ος εὐ­στόρ­γως πε­ρι­έ­βαλε τὴν συ­νο­δί­αν σου, μὲ τὴν εὐ­χὴν τῶν ἁ­γί­ων Καθηγουμένων καὶ Γε­ρόν­των σου Ἰ­σι­δώ­ρου Βαρ­λα­α­μί­του καὶ Ἐ­φραὶμ Βα­το­πε­­δι­νοῦ, καὶ μὲ τὰς προ­σευ­χὰς ὅ­λων τῶν συ­να­σκου­μέ­νων πα­τέ­ρων καὶ ἀ­δελ­φῶν ψυ­χῶν,

εὐ­λο­γη­μέ­νη νὰ εἶ­ναι ἡ ἄ­νο­δός σου εἰς τὰ οὐ­ρά­νια σκη­νώ­μα­τα,

συν­τρο­φευ­μένη ἀ­πὸ τοὺς Ἀγ­γέ­λους, τοὺς ὁ­ποί­ους ἠ­γά­πας,

ἐ­λευθέρα ἀ­πὸ τὰ τε­λώ­νια τοῦ σκό­τους,

εὐ­πρόσ­δε­κτος εἰς τὴν κοινωνίαν τῶν θε­ου­μένων.

Ἀπό­λα­υε τὴν θέ­αν τῶν Οὐ­ρα­νί­ων,

τὸ τρισ­σο­λαμ­πὲς Φῶς τῆς Θε­ό­τη­τος,

εὐ­φραί­νου εἰς τὰ κάλ­λη τοῦ Πα­ρα­δεί­σου,

πρεσβεύουσα διὰ τὴν σω­τη­ρί­αν ὅ­λων ἡ­μῶν, οἱ ὁ­ποῖ­οι βα­θέ­ως σὲ ἐ­κτι­μή­σα­μεν, σὲ ἠ­γα­πή­σα­μεν καὶ ἐ­πὶ ἔ­τη ἀ­δελ­φι­κῶς συ­να­γω­νι­στή­κα­μεν διὰ τὴν ἀ­να­συγ­κρό­τη­σιν τοῦ ἁ­γι­ο­με­ω­ρί­τι­κου κέν­τρου τῶν Ἁ­γί­ων Με­τε­ώ­ρων.

Πο­λυ­σέ­βα­στη καὶ εὐ­λο­γη­μένη Γε­ρόν­τισ­σα Φι­λο­θέ­η

«Κα­λὸν Πα­ρά­δει­σον».

Ἡ Καθηγουμένη Χριστονύμφη καὶ αἱ Ἀδελφαὶ

τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Στεφάνου Ἁγίων Μετεώρων

(Αγίου Ταρασίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως)

ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ

Με αφορμή την κοίμηση του μακαριστού Μητροπολίτου Λαγκαδά κυρού Ιωάννου ωρισμένοι δημοσιογράφοι ειρωνεύθηκαν με απολίτιστο τρόπο την εκδημία του και την μαρτυρία της πίστεώς του στην Θεία Κοινωνία, ως να είχαν στοιχεία για την αιτία μεταδόσεως της νόσου. Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος με θλίψη διαπιστώνει ότι ωρισμένα ΜΜΕ δεν παύουν ποτέ να στοχοποιούν τους ορθόδοξους χριστιανούς, κληρικούς και λαϊκούς, ως ιδεολογικό αντίπαλό τους.

Απέναντι στις διαστρεβλώσεις του λόγου της Εκκλησίας υπενθυμίζεται ότι η Εκκλησία της Ελλάδος με τις Εγκυκλίους και τις Ανακοινώσεις Της:  α) πάντοτε συνιστά πειθαρχία στα υγειονομικά μέτρα μέσα και έξω από τους Ιερούς Ναούς, β) ουδέποτε υποστήριξε τους αρνητές της πανδημίας, γ) ουδέποτε διέδωσε παιδαριώδεις και ειδωλολατρικές απόψεις ότι οι ορθόδοξοι ιερείς ή γενικώς οι χριστιανοί δεν πρόκειται να νοσήσουν λόγω της ιδιότητάς τους. Αντιθέτως η Ιερά Σύνοδος από την αρχή της υγειονομικής κρίσεως συνεργάζεται με την Πολιτεία, και τα μέλη Της τηρούν τις υγειονομικές προβλέψεις, προτρέποντας τους κληρικούς και τον πιστό Λαό να τηρούν όσους περιορισμούς θεσμοθετούνται από το Κράτος και εισηγούνται οι επιστημονικοί σύμβουλοί του. Η Εκκλησία αυτονόητα αποδέχεται την σημασία και αποστολή της ιατρικής επιστήμης, όπως υπαγορεύεται από την Αγία Γραφή: «Τίμα τον ιατρό όπως του αρμόζει, έχοντας υπ' όψιν σου τις υπηρεσίες του στις ανάγκες σου, γιατί ο Κύριος τον έκτισε» (Σοφ. Σειράχ 38,1), τονίζοντας την καίρια παρουσία της πίστεως στον Θεό για την θεραπεία του πιστεύοντος ανθρώπου: «Συγχρόνως όμως παρακάλεσε και τον Κύριο· και αυτός θα σε θεραπεύσει» (Σοφ. Σειράχ 38,1).

            Ωρισμένοι επίδοξοι καθοδηγητές της κοινής γνώμης επιμένουν με νευρωτικό τρόπο να ασχολούνται αποκλειστικά με την Θεία Κοινωνία και να επιβάλουν αντιεπιστημονικούς συσχετισμούς με τη διασπορά του κορωνοϊού, σε πείσμα των επιδημιολογικών στοιχείων και αποφαίνονται ακόμα και για ζητήματα πίστεως «δογματίζοντας» δίχως καμία θεολογική γνώση και αρμοδιότητα. Αφ' ης στιγμής η δημοκρατική Πολιτεία εγγυάται την θρησκευτική ελευθερία, δεν είναι δικαίωμά τους να ζητούν την κρατική απαγόρευσή της Θείας Κοινωνίας ως «ανθυγιεινής», επειδή δεν πιστεύουν οι ίδιοι. Και κυρίως δεν είναι δικαίωμά τους να επιχαίρουν και να χλευάζουν την κοίμηση ενός συνανθρώπου τους, επειδή ήταν κληρικός της Εκκλησίας, την οποία θεωρούν ως παράταξη και μάλιστα αντίθετη τους.

            Απευθύνουμε προς όλους θερμότατη έκκληση να μην ενδώσουν στην καλλιέργεια κοινωνικού ρατσισμού, στην στοχοποίηση και ενοχοποίηση των αρρώστων και των νεκρών της πανδημίας του κορωνοϊού για οποιονδήποτε λόγο. Παρακαλούμε όλοι να παραμείνουν συγκρατημένοι, να σεβασθούν τους ασθενείς, τους ιατρούς, τους νοσηλευτές και όσους αγωνίζονται για την θεραπεία των ασθενών, ενώ ταυτόχρονα παρακαλούμε να δείξουν όλοι τον πρέποντα σεβασμό στον μακαριστό Μητροπολίτη Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης κυρό Ιωάννη, ο οποίος στα δέκα χρόνια της ποιμαντορίας του προσέφερε τα μέγιστα σε όλους τους τομείς της διακονίας του. Το ευσεβές πλήρωμα της Εκκλησίας της Ελλάδος μέσα στην πανδημία συνεχίζει να προσεύχεται για την υγεία και τη ζωή των ανθρώπων, ενώ και οι κληρικοί τελούν την Θεία Λειτουργία προσφέροντας αναίμακτη θυσία στον Κύριο «υπέρ των μισούντων και αγαπώντων ημάς» και «υπέρ της του κόσμου ζωής και σωτηρίας».

Εκ της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος

Συνοπτικός βίος του εν αγίοις Πατρός ημών Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως

 Αγίου Νικόδημου του Αγιορείτου

Αυτός ο μέγας φωστήρ και μεγαλόφωνος της οικουμένης διδάσκαλος κατήγετο από την μεγαλόπολιν Αντιόχειαν, υιός ων γονέων ευσεβών, πα­τρός μεν Σεκούνδου αρχιστρατήγου, μητρός δε Ανθούσης. Ευθύς λοιπόν κατά την αρχήν της ζωής του πολλήν αγάπην και ερωτα είχεν ο Άγιος αυτός εις τους λόγους και τα μαθήματα, διό εις ολίγον καιρόν επέρασεν όλην την σοφίαν των Ελλήνων και των Χριστιανών και έγινεν άκρος κατά την λογικήν και ρητορικήν τέχνην και πάσαν επιστήμην. Όθεν διά την προκοπήν και αρετήν του από μεν τον άγιον Μελέτιον τον πατριάρχην Αντιοχείας έ­γινεν αναγνώστης, από δε τον Αντιοχείας Φλαβιανόν έγινε διάκονος και πρεσβύτερος. Πολλούς δε λόγους συνέταξεν ο χρυσούς αυτού κάλαμος, σχεδόν υπερβαίνοντας αριθμόν, περί τε μετανοίας και περί της των ηθών ευκοσμίας και καταστάσεως, και πάσαν σχεδόν ηρμήνευσε την Θεόπνευστον Γραφήν. Επειδή δε Νεκτάριος ο Κωνσταντινουπόλεως πατριάρχης εκοιμήθη εν Κυρίω, διά τούτο με την ψήφον των επισκόπων και με την προσταγήν του βασιλέως Αρκαδίου προσεκλήθη ο μακάριος αυτός Ιωάννης από την Αντιόχεια και έγινε κανονικώς πατριάρχης της βασιλίδος των πόλεων. Τόσον δε πολλά επέδωκεν ο αοίδιμος τον εαυτόν του εις την άσκησι και εγκράτεια, ώστε έτρωγε μόνον τον χυλόν του κριθαριού και πάλιν από αυτόν δεν εχόρταινεν, αλλ' ολίγον τι μετελάμβανε. Καί ύπνον δε ολίγον εκοιμάτο, όχι επί κλίνης αναπαυόμενος, αλλ' ιστάμενος ορθός και από σχοινιών βασταζόμενος· όταν δε πολλά εκουράζετο, τότε ολίγον εκάθητο. Τότε δε και περισσότερον εσχόλαζε και κατεγίνετο ο θείος πατήρ εις τας ερμηνείας των θείων Γραφών και εις τας διαλέξεις και διδασκαλίας, διά μέσου των οποίων πολλούς εις θεογνωσία και μετά­νοια έφερε. Τόσην δε υπερβολική φιλανθρωπία είχεν εις τους πτωχούς και δεομένους ο Χριστού μι­μητής, ώστε έγινε και εις τους άλλους τύπος και παράδειγμα φιλοπτωχείας. Διά τούτο και με τους εν εκκλησία λόγους εδίδασκεν όλους τους Χριστια­νούς να αγαπούν μεν και να ενεργούν την αρετή αυ­τήν της φιλοπτωχείας, να απέχουν δε από την πλε­ονεξία. Δι' αυτό διά την αιτίαν αυτήν πρώτον προσέκρουσε εις την βασίλισσαν Ευδοξίαν και εις έχθραν μετ' αυτής κατέστη. Επειδή αυτή μεν ήρπασε τον αμπελώνα μιας χήρας Καλιτρόπης ονομαζό­μενης, η οποία εφώναζε ζητούσα το κτήμα της, ο δε Άγιος εσυμβούλευε αυτήν να μη κρατή το ξένον πράγμα, και επειδή εκείνη δεν επείθετο την ήλεγχε και εθεάτριζεν ο άγιος με το παράδειγμα της Ιεζάβελ. Όθεν η Ευδοξία αγριωθείσα ως θηρίον κατέ­βασε τον Άγιον από τον θρόνον του, το πρώτον μεν μόνη, το δεύτερον δε και διά των επισκόπων ε­κείνων, οί οποίοι ηκολούθουν περισσότερον εις τας δυναστείας και υπολήψεις των αξιωματικών αρ­χόντων, παρά εις την ευσέβειαν και εις τους θείους νόμους· έπειτα πάλιν αποκατέστη ο Άγιος εις τον θρόνον του.

Τελευταίον δε εξωρίσθη ο Άγιος εις την Κουκουσόν της Αρμενίας και εκεί υπομείνας θλίψεις πολλάς και πολλούς απίστους οδηγήσας εις την θε­ογνωσία παρέδωκε την αγίαν του ψυχήν εις χείρας Θεού εν έτει 407. Ο δε κατά πλάτος βίος του αγίου γράφει ότι μετά την από του θρόνου καταβίβασι και εξορία του θείου πατρός όσοι επίσκοποι συνήργησαν εις αυτήν, όλοι εβασανίσθησαν πρότερον εκ Θεού με δεινός και πολλάς ασθενείας και έ­πειτα απέθανον. Η δε Ευδοξία πρώτη έπαθε τας α­σθενείας αυτάς, επειδή και πρώτη αυτή παρενόμησε και έγινε πρόξενος απωλείας και εις τους επι­σκόπους. Λέγουν δε ότι μετά τον θάνατον της, διά να άποδειχθή η αδικία, την οποίαν έκαμε εις τον μέγα Χρυσόστομον, εκινείτο και έτρεμεν ο τάφος της εις διάστημα χρόνων ολοκλήρων τριακοντα-δύο. Ότε δε ανεκομίσθη το λείψανον του Αγίου εις Κωνσταντινούπολι και απετέθη, όπου τώρα είναι, τότε και ο τάφος εκείνης εστάθη και πλέον δεν έ­τρεμεν...

Δεν δύναμαι εδώ να σιωπήσω εκείνο το συμβεβηκός, το οποίον προξενεί άκρον και χωριστόν έπαινον εις τον χρυσούν αυτόν Άγιον, καθώς διη­γείται αυτό εις τον κατά πλάτος βίον αυτού ο Ανώ­νυμος Συγγραφεύς «Αδελφειός, ο επίσκοπος της εν Καππαδοκία Αραβισσού, ο πολλά δεξιωθείς εις την εξορία τον Άγιον, παρεκάλει τον Θεόν με θερμάς δεήσεις, να δείξη εις αυτόν ποίας δόξης ηξιώθη εν ουρανοίς ο θείος Χρυσόστομος. Ενώ λοιπόν προσηύχετο ο Αδελφειός ήλθεν εις έκστασι και ιδού βλέπει ένα φωτοειδή άνδρα, ο οποίος εδείκνυεν εις αυτόν όλους τους διδασκάλους και ιεράρχας και οσίους και τον χορόν όλων των δικαίων, όσοι έ­φθασαν να μεταβούν από την γην εις τους ουρα­νούς. Τότε ο Αδελφειός έβλεπεν όλους εκείνους με χαράν επιθυμών να ιδή και τον Ιωάννην. Επειδή όμως δεν τον είδεν εκεί ελυπήθη. Τότε ο φωτοειδής εκείνος είπε προς τον Αδελφειόν: διά τι ελυπήθης; Εκείνος απεκρίθη, διότι δεν είδον εις το τάγμα των ιεραρχών τον Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννην, ο δε φανείς λέγει εις αυτόν: Τον χρυσούν, λέγεις, Ιωάν­νην, το στόμα του Θεού; Εκείνον τον υπέρ άνθρωπον; Ήξευρε ότι αυτόν δεν είναι δυνατόν εις σε να ιδής, διότι αυτός ευρίσκεται εκεί όπου είναι ο θρό­νος του Δεσπότου Χριστού. Μίαν τοιαύτην οπτασίαν είδε και ο όσιος Μάρκος ο ασκητής και ήκουσε τα ίδια λόγια, τα οποία ήκουσε και ο Αδελφειός από τον Κύπρου Επιφάνιον, ο οποίος ωδήγει αυ­τόν εις την κατ' έκστασιν οπτασία, καθώς και αυτό ο Ανώνυμος διηγείται».

Ο Γρηγόριος ο Αλεξανδρείας εις τον βίον του Χρυσοστόμου καλεί αυτόν «της οικουμένης απάσης διδάσκαλον και φωστήρα». Ο μικρός Θεοδόσιος καλεί αυτόν «οικουμενικόν διδάσκαλον». Λέων ο σοφός εις το προς αυτόν εγκώμιον λέγει «κοινόν της οικουμένης πατέρα», και ο Ανώνυμος εις τον βίον αυτού ονομάζει «κοινόν της οικουμένης προ­μηθέα και προστάτην». Ο Θεοδώρητος παρά Φωτίω λέγει αυτόν «της Εκκλησίας στόμα και ευσέ­βειας ανθρώπων οφθαλμόν». Ο Πηλουσιώτης Ισί­δωρος λέγει περί αυτού «Ο των του Θεού απορρή­των σοφός και υποφήτης Ιωάννης, ο της εν Βυζαντίω Εκκλησίας και πάσης οφθαλμός».

Λόγος εγκωμιαστικός στην ανακομιδή του λειψάνου του Αγίου Πατρός ημών Ιωάννου του Χρυσοστόμου που συνέγραψε ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης

(Μεταφέρεται εδώ αποσπασματικά και σε απλούστερη απόδοση)

* ...Όταν ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος εκ­θρονίστηκε και στάλθηκε εξόριστος στην Κουκουσό, Αραβισσό και Πιτιούντα όλη η Εκκλησία των ορθοδόξων επένθισε. Με δάκρυα έλεγαν τα πλήθη των πιστών και μοναχών: «Συνέφερεν, ίνα ο ήλιος συσταλή ή ίνα το στόμα Ιωάννου σιωπήση».

Έκλαυσε όλη η οικουμένη, διότι έμεινε σαν πλοίο χωρίς κυβερνήτη, σαν ποίμνιο χωρίς ποιμέ­να· σαν στρατόπεδο χωρίς αρχιστράτηγο και σαν κόσμος σκοτεινός χωρίς ήλιο. Έκλαιαν οι ορφα­νοί τον πατέρα τους. Θρηνούσαν οι μαθηταί τον διδάσκαλό τους, ωδύρονταν οι πτωχοί τον προστάτη τους. Λυπόνταν οι αμαρτωλοί την ελπίδα τους, οι θλιμμένοι την παρηγοριά τους, οι άρρωστοι την επίσκεψή τους και οι διψασμένοι από λόγο Θεού, διότι στερήθηκαν τα γλυκύτατα και πάγχρυσα λό­για της διδασκαλίας του. Κοινή ήταν η συμφορά, παγκόσμιο το κακό, οικουμενική η δυστυχία.

Ο άγιος Ιννοκέντιος ο Πάπας, γράφοντας για τον Χρυσόστομο προς τον βασιλέα Αρκάδιο, λέ­γει: Όχι μόνο η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλε­ως ζημιώθηκε της καλλιρύτου εκείνου γλώσσας, αλλά και όλη η υφήλιος εχήρευσε, απολέσασα τέτοιον ένθεον άνδρα.

Έμεινε στην χηρεία αυτή και απαρηγόρητη λύπη όλη η Εκκλησία του Χριστού τριαντατρία ο­λόκληρα χρόνια.

Το 440 γίνεται η ανακομιδή και μετακομίζεται από τα Κόμανα του Πόντου στην βασιλεύουσα με τέτοια τιμή, η οποία δεν έγινε ποτέ από του αιώνος σε άλλον, ούτε πατριάρχη, ούτε βασιλέα.

Η του Χριστού Εκκλησία στολισαμένη, υπο­δέχεται σήμερα από την εξορία το ζωομύριστο και θαυματουργικώτατο σώμα του φωστήρος της Χρυ­σοστόμου και εορτάζει χαρμόσυνα την ένδοξη ανα­κομιδή και μετακομιδή και υποδοχή του λειψάνου του διδασκάλου της οικουμένης.

Και αυτό με κάθε δίκαιο, γιατί, πώς δεν έπρεπε να χαρή, σήμερα, όλη η Εκκλησία του Χριστού σε ένα καιρό, όπου βλέπει ότι στο λείψανο του Χρυσο­στόμου μεταβλήθηκαν όλοι οι νόμοι της φύσεως και ενεργήθηκαν μόνον οι νόμοι της Χάριτος; Ότι σώ­μα νεκρόν, όταν θέλη, κινείται, και, όταν θέλη, μέ­νει ακίνητον; Ότι σώμα, ενταφιασμένο πριν 33 χρόνια, ανακομίζεται σώο και αδιάλυτο με την ο­λοκληρία όλων των μελών και μερών του;... Πώς δεν έπρεπε να χαρή, σήμερα, όταν είδε το σώμα του Χρυσορρήμονος να ευρίσκεται μεν στην γη σε διά­στημα τόσων χρόνων, έπειτα να ανακομίζεται λαμ­πρό και κροκοειδές στο χρώμα; Ευωδέστατο στην ο­σμή, υπερνικών όλα τα αρώματα της γης; Και έχων όλα τα άλλα ουσιώδη και συστατικά γνωρίσματα της αγιότητας; Πώς δεν έπρεπε να χαρή, όταν είδε το λείψανον του Ιωάννου, να γιατρεύη κουτσούς, να ανορθώνη παραλυτικούς, να φωτίζη τυφλούς;.... Πώς δεν ήταν δίκαιο να χαρή όλος ο κόσμος, βλέποντας ένα νεκρό σώμα να έχη εξουσία κατά των στοιχείων; κατά γης και θαλάσσης και του αέρος; Να σηκώνη άνεμους από την θάλασσα, να σχίζη σε ρήγματα την γη, να κάμνη τα πλοία να κλίνουν από μόνα τους, σαν να ήταν λογικά και έμψυχα, για να τον υποδεχθούν; Και, έπειτα, να τα διευθύνη αυτά σε όποιο τόπο θέλει; Καί για να πω το μεγαλύτερο και θαυμαστότερο, πώς δεν έπρεπε να χαρή σήμερα όλη η Εκκλησία του Χριστού, όταν είδε να ανοίξουν εκείνα τα άψυ­χα χείλη; Και όταν άκουσε να βγαίνη φωνή ζωντα­νή και έναρθρος από το προ 33 χρόνων νενεκρωμένο στόμα του Χρυσοστόμου; Και να πη «ειρήνη πάσιν;». Όντως «Τις Θεός μέγας ως ο Θεός ημών; Σύ ει ο Θεός, ο ποιών θαυμάσια μόνος» (Ψαλμ. 76, 13)....

Λοιπόν πώς έγινε τέχνη χωρίς τον τεχνίτη; Πώς ακολούθησε έργο και αποτέλεσμα χωρίς τον ποιητή; Πώς η λύρα και ο αυλός ήχησαν, χωρίς να τα κρούση ο λυρωδός και ο αυλητής; Και μάλιστα, όταν και ο αυλός και η λύρα ήταν διεφθαρμένα; Θαυμάσια τα έργα σου Κύριε! Η αιτία όλη, η ποιη­τική αυτού στάθηκε θεία και υπερφυσική! Και ο τε­χνίτης του έργου αυτού ήταν αυτό το Πνεύμα το Αγιονί...

Ώστε, αν και το λείψανο του Χρυσοστόμου ή­ταν κατά φύση νεκρό και ακίνητο και άφωνον, αλ­λά κατά χάριν ήτο ζωντανόν και δι' αυτό εκίνησε την γλώσσα του και ελάλησε: «δίκαιοι εις τον αιώ­να ζώσι».

Πρέπει σήμερα να ευφρανθούν οι ορθόδοξοι διότι βλέπουν τον αγιώτατον πατριάρχην Πρόκλον και τον ευσεβέστατον βασιλέα Θεοδόσιον, πως ση­κώνουν με πολλή ευλάβεια το πανσεβάσμιο λείψα­νο του Χρυσοστόμου και το εμβάζουν μόνοι οι δύο μέσα στο άγιο βήμα και το εναποθέτουν υπό κάτω του θυσιαστηρίου και της αγίας Τραπέζης... Ίδετε θαυμάσια, με τα οποία, ο θαυμαστός Θεός εδόξασε εμεγάλυνε και εθαυμάστωσε το λείψανον του αγίου Χρυσοστόμου;...

Δι' αυτό, λοιπόν, ας χαρούμε και εμείς πνευματικώς σήμερα. Ας εύφημήσουμε με ύμνους και ωδές πνευματικές τον μέγα Χρυσόστομο! Ας προσκυνή­σουμε νοερά το πάνσεπτό του λείψανο για να λά­βουμε και την χάρη του Αγίου Πνεύματος, η οποία δίδεται και αόρατα ως αόρατη και απεριόριστη....

Με ποιο όνομα ιερό και άγιο να ονομάσουμε τον Χρυσόστομο και να μη αρμόζη σε αυτόν; Να τον ο­νομάσουμε άγγελο; Και του πρέπει, διότι αυτός έζη­σε στα αλήθεια μια ζωή ισάγγελη, με χαυμενίες, α­γρυπνίες, προσευχές και ασκήσεις υπερφυσικές...

Προ του θανάτου του τρεις ολόκληρους μήνες δεν έφαγε ολότελα ανθρώπινο φαγητό, ως άσαρκος και άυλος μέχρις ότου ετελεύτησε. Βάστασε με μό­νην εκείνη την άφθαρτη τροφή, που του έδωσαν και έφαγε οι ιεροί Απόστολοι, καθώς μαρτυρούν όλοι οι συγγραφείς του βίου του....

Να τον ονομάσουμε Απόστολον; Και μάλιστα, διότι αυτός με την πάγχρυση διδασκαλία του εσαγηνευσε πολλά έθνη και τα έφερε στην πίστη του Χρι­στού. Δι' αυτό και οι θείοι Απόστολοι εφάνησαν οφθαλμοφανώς εις αυτόν, ως ισαπόστολο, τόσες και τόσες φορές, ο Πέτρος και Ιωάννης δύο φορές.... Ο Παύλος στην Κων/πολι, όταν του ομιλούσε μυ­στικά στα αυτιά, ερμηνεύοντας τις επιστολές του, και όταν αισθητά τον εφίλησε, ευχαριστώντας αυ­τόν, αφού τα ερμήνευσε....

Να τον ονομάσουμε Προφήτην; Ναι, και αυτό το όνομα το απέκτησε διά των έργων... Επροφήτευσε στον άγιο Επιφάνιο πως δεν θέλει φθάσει να πάη στον θρόνο του..., αλλά και όταν εξωρίζονταν, περνώντας από την Νίκαια προφήτευσε στον πατέ­ρα του βασιλιά Μαυρίκιου, που ήταν άτεκνος, ότι έχει να γέννηση γιο που μέλλει να γίνη βασιλιάς, πως έχει να αμαρτήση, πλήν θέλει πάλιν μετανοή­σει και θέλει αξιωθεί της σωτηρίας, καθώς έτσι και τα πράγματα ακολούθησαν.

Να τον ονομάσουμε μάρτυρα; Ναι και του αρμό­ζει, επειδή εκτός από τις ασθένειες της υδρωπικίας, των πυρετών και της παντοτινής στομαχαλγίας, που έπασχε ο Τρισμακάριστος, έλαβε και πολλά βάσανα και μαρτύρια στις εξορίες του....

Διά αυτό και στον καιρό του θανάτου του, ήλ­θαν οι άγιοι μάρτυρες Βασιλίσκος ο ιερομάρτυς και Λουκιανός και τον προσκάλεσαν, για να έλθη στα ουράνια να συγκατοική με αυτούς ως συναθλη­τής.

Να τον ονομάσουμε Ιεράρχη και διδάσκαλο της Εκκλησίας; Ναι, βεβαιότατα! Θέλετε να το καταλά­βετε; Ακούσατε την φοβερή οπτασία που είδε ο επί­σκοπος της Αραβισσού Αδελφειός.

Αυτός έχοντας πολλή αγάπη να μάθη για τον ά­γιο Χρυσόστομο ποια δόξα αξιώθηκε να λάβη από τον Θεό στους ουρανούς, και παρακαλώντας συχνά γι' αυτό τον Κύριο ήλθε σε έκσταση και είδε ένα ωραιότατο άνδρα που του έδειξε σε τόπο λαμπρό ό­λους τους πατέρες και διδασκάλους· αλλά δεν είδε ανάμεσά τους τον Ιωάννη! Και λυπήθηκε κατάκαρδα. Τότε άκουσε φωνή αγγέλου που του είπε: « Ιωάννην τον της μετανοίας λέγεις; Άνθρωπος, που εί­ναι με σώμα, εκείνον να δει δεν μπορεί! διότι παρί­σταται εκεί, όπου ο θρόνος ο Δεσποτικός». Την ί­δια οπτασία είδε και ο άγιος Μάρκος ο ασκητής.

Να τον ονομάσουμε ρήτορα και εξηγητή των Θείων Γραφών;... Ο ρήτορας Λιβάνιος μπροστά στον Ιουλιανό τον παραβάτη, καίτοι εχθρός της πί­στεως, εκήρυξε ότι ο Ιωάννης υπερβαίνει στην ρη­τορική και την σοφία και τον Δημοσθένη, και τον Πλάτωνα.

Στην εξήγηση πάλι των Γραφών υπερέβαινε και αυτόν τον μέγα Θεολόγον Γρηγόριον. Ο βασι­λεύς Θεοδόσιος ο μέγας, παρεκάλεσε τον Γρηγόριο τον Θεολόγο να εξηγήση το ιερό Ευαγγέλιο, και το επεχείρησε. Παρακαλώντας τον Θεό να τον πλη­ροφορήση αν η εξήγηση του είναι ορθή, άκουσε από τον Θεό την εξής φωνή: «Ούτε σε σένα, ούτε σε κάποιον άλλο το χάρισμα αυτό έχει δοθεί παρά στον Ιωάννη της Αντιοχείας». Ο δε άγιος Πρόκλος ο Πατριάρχης, έλεγε: «Έτσι είμαι εγώ προς τον μα­κάριο Ιωάννη, όπως ακριβώς πηγή προς θάλασσα και ρυάκι προς ποταμό».

Γι' αυτό και σε κάθε διδαχή που έκαμνε ο Άγιος, οι άνθρωποι που άκουγαν, μη υποφέροντας την χαρά, κτυπούσαν πολλές φορές, κάτω από τον άμβωνα, όλοι με συμφωνία τα χέρια τους.

Σε ένα μόνο καιρό, που γινόταν λιτανεία στην Κων/πολη, εκ του προχείρου έκαμε 18 λόγους στο δρόμο το πάγχρυσο εκείνο στόμα! Τόση ευκολία εί­χε στο να ομιλή.

Να ονομάσουμε τον Χρυσόστομο φίλο γνήσιο της Θεοτόκου; Ναι, και αυτό το αξιώθηκε! Ευρι­σκόμενος ο Άγιος για την ασθένειά του έξω από την Κων/λη, εκεί που προσευχόταν κατά το μεσονύ­κτιο, είδε ξύπνιος την Κυρία Θεοτόκο, η οποία ήλ­θε προς αυτόν με άπειρο φως και έχοντας τριγύρω της πλήθος από άνδρες και γυναίκες του είπε αυτά με φωνή χαριέστατη: «Ιωάννη, του εμού θεράπων Υιού και Θεού, καλά αγωνίστηκες τον αγώνα της α­σκήσεως, καλά εποίμανας το λογικόν ποίμνιον, αλ­λά ανδρίζου ακόμη και κραταιού. Διότι ιδού και μαρτυρικός σε αναμένει δρόμος και αθλητικό σε πε­ριμένει στάδιο διά ποικίλων πόνων και πειρασμών, για να καταστή φανερή η δοκιμασία σου και στη γη και τον ουρανό.... Ας αγαλλιασθή λοιπόν και ας χαρή το πνεύμα σου, διότι σε έχει αποταμιευθεί και χαρά στους ουρανούς, ανάλογα με τις θλίψεις σου».

Επίσης και η θαυμαστή οπτασία που είδε ο ά­γιος Κύριλλος ο Αλεξανδρείας.

Ο θειος του πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόφι­λος είχε εχθρόν τον άγιο Χρυσόστομο...

Βλέπει μία φορά σε όραμα την Κυρία Θεοτόκο, μαζί και τον άγιο Χρυσόστομο, να συνομιλούν μετα­ξύ τους σε ένα πάμφωτο και ωραιότατο τόπο. Βλέ­ποντας τους, όμως, επιθυμούσε και εζητούσε να πάη κοντά και αυτός αλλά ο θείος Χρυσόστομος τον επιτιμούσε και τον εμπόδιζε. Τότε, ακούει φω­νή από την Θεοτόκο, που έλεγε προς τον Χρυσόστο­μο αυτά: Συγχώρησε τον χάριν εμού (για χάρι δική μου), διότι πολλά επάσχισε, εκοπίασε για εμένα, καταντροπιάσας τον υβριστή Νεστόριο, και εμένα Θε­οτόκο με ανακήρυξε. Από άγνοια την άσχημη για σένα υπόληψη - γνώμη εσχημάτισε και θα φανέρω­ση αυτήν, που απέκτησε με επίγνωση.

Μετά από αυτό το όραμα ο άγιος Κύριλλος, έ­γινε μεγάλος φίλος του Χρυσοστόμου, επαινώντας αυτόν και συνέγραψε πρόχειρα και τον βίον Του.

Τι άλλο θέλετε να ονομάσουμε τον Χρυσόστομο; Θαυματουργόν; Ναι διότι τόσο πλούσια του εδόθη το χάρισμα των θαυμάτων, ώστε όλοι τον επωνόμιζαν «Ιωάννην τον θαυματουργόν».

Να τον ονομάσουμε ελεήμονα; Και βέβαια, για την υπερβολική του ευσπλαγχνία προς τους πτω­χούς τον ωνόμαζαν όλοι «Ιωάννης ο της ελεημο­σύνης».

Να τον ονομάσουμε κήρυκα της μετανοίας; Και ποιος μπορεί να το αρνηθή! Τέτοια δύναμη είχε ο λόγος του στο να τραβά τους αμαρτωλούς σε μετά­νοια, ώστε έφθανε μόνο να ακούση κάποιος την δι­δαχή του για να μετανοήση και αλλάξη ζωή!.... Δί­καια λοιπόν από όλους ωνομαζόταν «Ιωάννης ο της μετανοίας»....

Αδελφοί, μας λέγει ο άγιος Νικόδημος, οι εορ­τές των αγίων δεν γίνονται για άλλο λόγο παρά για να συναχθούν σε αυτές οι Χριστιανοί, να ακούσουν τα κατορθώματα των Αγίων που εορτάζουν και να τα μιμηθούν και αυτοί, όσο τους είναι δυνατόν, και έτσι να λάβουν στην ψυχή τους ευλάβεια και στην ζωή τους διόρθωση και ακρίβεια. Έτσι μάς διδά­σκει η πάγχρυση γλώσσα του Χρυσοστόμου: «Ε­ορτή είναι επίδειξις έργων αγαθών, ψυχής ευλά­βεια, πολιτείας ακρίβεια».

Και εμείς ας μιμηθούμε, κατά το δυνατόν μας, και τα έργα του Χρυσοστόμου και ας ακούσουμε τις χρυσές διδασκαλίες που μάς κάμνει. Ας μετανοούμε κάθε μέρα στον Θεό για τα σφάλματα που κά­νουμε με το έργο, με το λόγο και με τον λογισμό, και ας πάρουμε σταθερή απόφαση, για να μη πράξουμε ξανά την αμαρτία, επειδή αυτή είναι η αλη­θινή μετάνοια. Έτσι μάς διδάσκει ο Χρυσόστομος: «Είναι δε μετάνοια το να μη κάνης τα ίδια..., πρέπει λοιπόν να απομακρύνεσαι και στην πράξη και στην γνώμη που αποτολμήθηκαν.... Παραδείγματος χά­ρη: άρπαξες και πλεονέκτησες; Απομακρύνσου από την αρπαγή και βάλε στο τραύμα ελεημοσύνη. Πόρνευσες; Απομακρύνσου από την πορνεία και βάλε στο έλκος αγνεία. Κακολόγησες τον αδελφό και έβλαψες; Σταμάτησε κατηγορώντας, και βάλε σωφροσύνη......

Ας έχουμε υπομονή σε όλες τις θλίψεις που μάς έρχονται είτε από τους δαίμονες, είτε από τους ανθρώπους είτε και από φυσική ασθένεια του σώ­ματος, και ας ευχαριστούμε πάντοτε τον Θεό σε ό­σα μάς ακολουθούν είτε καλά, είτε κακά. Διότι και ο άγιος Χρυσόστομος υπέμεινε μετά χαράς τις εξο­ρίες, τις οποίες του έκαμαν, και σε όλα ευχαριστού­σε τον Θεό, συνηθίζοντας να λέγη πάντοτε αυτό το αξιομνημόνευτο λόγιο: «Δόξα τω Θεώ πάντων ένε­κεν" ου γαρ παύσομαι τούτο επιλέγων αεί επί πάσί μοι τοις συμβαίνουσιν». Και αυτόν τον λόγο αφού είπε τελευταίο, παρέδωσε την αγία του ψυχή.

Ας αγωνιζόμαστε να είμαστε παρθένοι και σώ­φρονες όχι μόνο κατά το σώμα, αλλά και κατά την ψυχή, μη αφήνοντες το νου μας να γλυκαίνεται στους αισχρούς και σαρκικούς λογισμούς... Διότι πολλές φορές παρθενεύει κάποιος με το σώμα, αλ­λά με την ψυχή και τους λογισμούς πορνεύει και μοιχεύει....

Ας μισήσουμε από καρδιάς την φιλαργυρία και ασπλαγχνία, διότι αυτή κάμνει εκείνους που είναι υποδουλομένοι σε αυτήν, ούτε να βλέπουν, ούτε να ακούν ούτε συνείδηση να έχουν, ούτε την σωτηρία τους να ζητούν....

Ας μισήσουμε την υπερηφάνεια και ας έχουμε την ταπείνωση στην ψυχή μας, διότι χωρίς την τα­πείνωση είναι αδύνατον να σωθούμε, κατά τον Χρυσόστομον, λέγοντα: «Τίποτε δεν είναι ίσον με την ταπεινοφροσύνη...., διότι δεν είναι δυνατόν να σωθή κάποιος χωρίς της ταπεινοφροσύνης».

Και επάνω σε όλα, ας σπουδάσουμε να έχουμε την αγάπη προς τους αδελφούς μας, διότι η αγάπη είναι το κεφάλαιο όλων των αγαθών! Χωρίς την α­γάπη όλες οι αρετές είναι μάταιες....

Πρόσδεξαι, σε παρακαλούμε, το παρόν ευτελές εγκώμιον, όπως προσεδέχθη ο Κύριος της χήρας τα δύο λεπτά... Και εις μεν την παρούσα ζωή φύλαττε μας από κάθε βλάβη των ορατών και αορά­των εχθρών, εις δε την μέλλουσα αξίωσέ μας της ουρανίου βασιλείας διά των πρεσβειών σου, με την Χάρι του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, εις τον Ο­ποίον υπάρχει η δόξα και το κράτος συν τω Πατρί και τω Αγίω Πνεύματι εις τους αιώνας. Αμήν.

* * *

Τον τρισμακάριστον και παμμακάριστον άγιον Ιωάννην τον Χρυσόστομον διάφοροι Πατέρες, τον ωνόμασαν:

«Το νέον σκεύος της εκλογής».

«Ο μέγας της οικουμένης διδάσκαλος».

«Ο τρισμακάριστος άνθρωπος».

«Ο της Εκκλησίας διδάσκαλος».

«Ο νέος Ιωάννης ο Θεολόγος».

«Ο της Εκκλησίας φωστήρ και ποιμήν......

«Ο της θείας ευσπλαγχνίας μιμητής και εγγυη­τής».

«Ο αληθής του Θεού άνθρωπος και γνήσιος κήρυξ της μετανοίας».

«Το στόμα του Χριστού και στόμα του Παύ­λου»· και κατά τον συλλογισμόν και το κοινόν από­φθεγμα, που λέγει: «Εάν το στόμα του Χριστού είναι το στόμα του Παύλου, το στόμα του Χρυσοστόμου εί­ναι Χριστού και Παύλου». Και κατά τον άγιο Νικόδημον τον Αγιορείτην ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσό­στομος «είναι ο διδάσκαλος των διδασκάλων».