Στις ανατολικές πλαγιές του όρους Κόζιακα και σε ύψος πεντακοσίων σαράντα μέτρων βρίσκεται το γυναικείο κοινόβιο της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου Βυτουμά. Η Ι.Μονή απέχει μόλις είκοσι χιλιόμετρα δυτικά των Τρικάλων.

Μετά την γέφυρα της Σαρακίνας ο επισκέπτης πρέπει να στρίψει αριστερά, να περάσει τον ομώνυμο οικισμό (Βυτουμά) και συναντώντας την δημοσιά που κατηφορίζει από Καλονέρι προς Τρίκαλα στρίβει αριστερά ακολουθώντας τις ανηφοριές του δρόμου. Αγναντεύοντας το καταπράσινο τοπίο και το άφθονο υγρό στοιχείο των πηγών, μετά από ένα δεκαπεντάλεπτο προβάλλει η πύλη της Μονής.

Σύμφωνα με γραπτές πηγές ιδρύθηκε το 1161 με έξοδα του Κωνσταντίνου Ταρχανιώτη και της συζύγου του Ζωής. Στον υπ΄αρίθμ. 141 κώδικα της Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (Μεγάλο Μετέωρο) που είναι αντίγραφο του 17ου αιώνα , υπάρχει αναφορά στην μονή του Βυτουμά που ισχυροποιεί την άποψη ότι κτίστηκε τον 12ο αιώνα. Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε επισημάνσεις , αναφερόμενοι σε ενθύμηση του ΙΖ΄ αιών που μιλούν ότι η μονή κτίστηκε το έτος 1161 «εξοικί(ων) αναλωμάτων κόπων Κωνσταντίνου του Ταρχανιότου κ(αι) Ζωής της συμβίου αυτού.

Στο παρελθόν η Μονή υπήρξε ανδρώα. Για πολλά χρόνια παρέμεινε εγκαταλελειμμένη, άλλοτε παραδόθηκε σε φωτιές και λεηλασίες,  γι αυτό και δεν σώζονται   στοιχεία μέχρι το 1600, έτος κατά το οποίο η Ι.Μονή ανιδρύθηκε – ανιστορήθηκε.

Η  κτητορική επιγραφή του  καθολικού, μεταξύ άλλων αναφέρει ως ιδρυτές τον ιερέα Νικόλαο και τους γέροντες της κώμης Βυτουμά, επί Μητροπολίτου Λαρίσης Διονυσίου.

 Το καθολικό της μονής βρίσκεται στο κέντρο του περιβόλου και μέχρι τον 18ο αι. αποτελούσε ενοριακό ναό. Το αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου καθολικό είναι μια τρίκλιτη βασιλική με υπερυψωμένο το κεντρικό κλίτος και μεταγενέστερο (1662) νάρθηκα στη δυτική του πλευρά.

 Ο ζωγραφικός διάκοσμος και το αξιόλογης τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο του καθολικού χρονολογούνται στο 1600.

Το ίδιο έτος φιλοτεχνήθηκαν και οι φορητές εικόνες της μονής που αποτελούν έργα του γνωστού αγιογράφου Δροσινού από το Φανάρι Καρδίτσας.

Το προσωνύμιο Βυτουμά, σύμφωνα με προφορική παράδοση, προέρχεται από έναν βυζαντινό οφικιάλιο ονόματι Βιτουμά, ο οποίος ήρθε από την Βασιλεύουσα και κατοίκησε σ αυτό το μέρος.

Πίσω από το ιερό βήμα του καθολικού βρίσκεται η σπηλιά όπου σύμφωνα με τον θρύλο βρέθηκε η πολλές φορές χαμένη εικόνα της Παναγίας της Καλαμπακιώτισσας προς τιμή της οποίας κτίστηκε και η μονή λαμβάνοντας τα εν λόγω συμβάντα ως μήνυμα της Παναγιάς.

Εδώ , υπάρχει και ο τάφος του Μητροπολίτη «Τρίκκης και Σταγών» (1907 - 1970) κυρού Διονυσίου ο οποίος στα χρόνια της διακονίας του στήριξε την μονή γι’ αυτό και η επιθυμία του ήταν να ενταφιαστεί εδώ.

Δίπλα στο καθολικό της Κοιμήσεως Θεοτόκου προστέθηκαν δύο ακόμα παρεκκλήσια αφιερωμένα το ένα στους αγίους Ευφημία και Αλέξιο και το άλλο στους αγίους, Μεγαλομάρτυρα Γεώργιο και Δημήτριο μυροβλύτη, ενώ εκτός περιβόλου μονής υπάρχουν και τα παρεκκλήσια της Ζωοδόχου Πηγής, της Αγίας Τριάδος, του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού και της Παναγίας της Γοργουπηκόου.

Εισερχόμενος κανείς στον περίβολο της μονής νοτίως της πύλης συναντά το αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου παρεκκλήσιο. Στην κτητορική του επιγραφή αναφέρεται ως "προπύλαιον", διαβατικό στη μονή.  Πρόκειται για ένα μικρό μονόχωρο ναό  5 Χ 5 που καλύπτεται με φουρνικό (ασπίδα) και είναι κατάγραφος με έξοχες τοιχογραφίες που φιλοτέχνησε το 1559 ο αρχιμανδρίτης Νεκτάριος.   Το τέμπλο πού υπήρχε άλλοτε, σήμερα δεν σώζεται, το κατέστρεψε η φθορά του χρόνου ενώ αρκετές μικρές εικόνες του, της σειράς των αποστολικών και τα ωραιότατα βημόθυρα φυλάσσονται στο Μουσείο της Ιεράς Μητροπόλεως Τρίκκης και Σταγών.

Στην Μονή, το έτος 1952 εγκαταστάθηκε, γυναικεία πενταμελή μοναχική αδελφότητα που προέρχονταν από την περιφέρεια της Ιερής Μητροπόλεως Πατρών. Παρέλαβαν ένα μοναστήρι υπό διάλυση για να ξεκινήσει έκτοτε μια πορεία ανοικοδόμησης και άνθησης η ακμή της οποίας χρονικά προσδιορίζεται στο δεύτερο μισό του 1960 και 1970 καθώς τότε αποφασίσθηκε, από τον μακαριστό  μητροπολίτη Διονύσιο, η ίδρυση σχολή κοπτικής - ραπτικής, χειροτεχνίας και υφαντών, τριετούς φοίτησης με οικοτροφείο για τις σπουδάστριες.
Σήμερα στην Μονή εγκαταβιούν 11 μοναχές με Ηγουμένη, την μοναχή Θεοκτίστη.

Το βασικό εργόχειρο της αδελφότητος αποτελεί η υφαντική τέχνη, μένοντας πιστή στην εκκλησιαστική παράδοση. Ως πρώτοι πυρήνες της αναγέννησης της υφαντουργίας υπήρξαν δύο μονές της Πελοποννήσου, η μονή των Αγίων Κων/νου και Ελένης στην Καλαμάτα και η μονή του Προφήτη Ηλία στην Πάτρα, απ’ όπου προέρχονται οι πρώτες πέντε αδελφές, όπως η μακαριστή γερόντισσα Ευσεβία, προηγούμενη της μονής Βυτουμά. Οι αργαλειοί που υφαίνουν λέγονται αρμένικοι, είναι χειροκίνητοι και το μέγεθός τους ποικίλλει.

Δείγματα αρχιερατικής και ιερατικής στολής

Η ιερά μονή πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου στη Κοίμηση της Θεοτόκου καθώς και στα παρεκκλήσια των τιμώμενων  αγίων .    

Ακολουθίες τελούνται κάθε Κυριακή στις 6:30π.μ., Σάββατο στις 6:00π.μ. και μεγάλες εορτές στις 6:00π.μ.

Εσπερινή ακολουθία καθημερινά στις 17:30μ.μ.

Παράκληση στην Παναγία κάθε Παρασκευή με το πέρας του εσπερινού

Τηλέφωνο επικοινωνίας  24310 88382

Φαξ : 24310 88382

E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.